Wixii Wacanbaan Wad Laga karine Wajaale Wanaag sanaydaa

 

walaalo waxaad iga gudoontaan salaan qaali ah walaal bacda salaan , ana goo ah dhalinyarada kasoo jeeda Gobolka Gabilay kana mid ah Ardayda jaamacadaha waxaa anfariir iyo naxdin nagu noqotay mar aan tagnay mag aalada wajaale oo ah xarunta ganacsiga somaliland waxa nasiib dara ah in maamulka halkaa joogaaa aanu ahayn mid uqalma hawshii loo igmaday wa xaa tusaaale kuu noqonkara magaalada ood ogtahay dadka ku nool oo ka kooban dhamaan dad waynaha kala duwan ee somaaliland aanay lahayn wax adeeg bulsho ah oo lays odhankaro dawlad baa kajirta waxaa nan qabnaa iskadaa dawlade waxaa indhaha ka qarsaday mucaaradkii taasi waxay nagu abuurtay naxdin iyo war war aan kala go lahayn .

Waxa taa kasii daran magaaladu waxay kutaa laa xuduudka waxaa markaad aragto magaalada marka uhoraysa waxay indhahaagu qabanayaan xashiish iyo ur aan loo adkaysan karin waxaa dheer intaa irbadaha laysticmaalay oo gidaar walba daad san taasi waxay dhalisay inay kadilaa caan cuduro badan oo ay kamid yihiin sida aydhiska jadeecada shubanka tayfoodh ka iwm .

Walaal waxaa waxaa nasiib dara ah ganac satada iyo maamulku inuu mid ba midka kale ku xiniyo dant umada diciifka ah magaaladu malaha biyo nad iifa oo lacabo cisbitaal ladhigo dadka xanuun sanaya sida umulaha oo dhiig bax ugu sii dhinta inta caasimada loo soo qaadayo walaal cudurka  shuba nka oo aan loo hayn meel bukaanka ladhigo oo faleenbo lagaga rikibo ilayn waa yaabka yaabkiiye ayay ku halaynayaan bulshada la liidata abaaraha+cudurada+biyo la aanta + iyo caga juglaynta  ay ku hayaan maamulku iyaga oo qofkii hadla layidhaa kulmiyaad tahay ucid baad tahay iwm .

Walaal umada yaa gabay walaal mushkiladaa waxaa dhabarka loo saaray aa kuwa lagu shaqaysto ee maamula iyo mucaaridka oo dadkaa taba maalintay u baahdaan sidii hangoolka iyo aqoon yahankii oo bulshadiisa ku ilaaway dantaada ilaasho .


Waa tan dhibta haysata magaalada Tog-Wajaale

1:Magaalada Tog Wajaale oo ah magaalo ku caan ah taariikhdii halgankii umadan somaliland dib ugula soo noqotay xoriyadeeda isla maraana imika ku astaysan magaalo xudun u ah dhaqaalaha somaliland ayaan hadana magaaladu aany lahayn aasaasiyaadkii bulshada oo dhamaystiran islamarkaana ka madhan dakhliga faraha badan ee ka soo xeerooda deegaanka oon waxba looga reebin si magalada baahideeda wax loogaga qabto kuwaas oo kala ah


A:Waxbarashada magaaladu waxay leedahay hal hoose dhexe iyo hal dugsi sare oo ku jooga fasalka Form two isla markaana aaan kaafiyi karin baahida deegaanka oo aad garan karto tirada ku nool sida ku cad diiwaan galintii dhawayd oo muujisay bulshada ku nool Gobolka Gabiley iyo Magaalada Tog Wajaale markaa waxa Khasab ah in la kordhiyo adeega waxbarasho ee Magaalada

B:Caafimaadka magaaladu ma lahan Cusbitaal Guud oo kaafiyi kara baahida aadka u balaadhan ee magaalada oo dadka dhaawacyada culus soo gaadhaan iyo dumarka umusha ah ay jidka ku sii nafbaxaan inta loola sii roorayo Magaalooyinka Hargeisa Iyo Boorama oo ah kuwa ugu dhow ee laga heli karo caafimaad guud iyo samato bixinta dadka dhaawaca ah iyo dumarka umusha ah waxa kale oo jirta in magaalada oo xuduud ku taala ay khatar badan ka soo kordhi karto sida dhalinyaradii oo sida shini malabta ugu daatay balwada khatarta leh ee khamrada iyo mukhmaaradaha oo magaalada dhinaca (Qar Xabashida ) aad ugu badan halkaas oo ay ka soo gudbi karaan cuduro aad u daran oo dhibaato dhaw iyo mid fogba ku yeelan kara dhalinyarada iyo dadka deegaanka iyo wasakhda iyo irbadaha ay isticmaalaan dhakhtaradu iyo waliba xashiishka oo lagu daadiyo Toga ay Magaaladu magaca Kula baxday taas oo xiliyada roobka oo imika aan alle ka sugayno dhibaato badan ka dhalankarto sida daacuun caloolaad shubanka IWM iyo daka oo qaar ay ku maydhaan dharka iyo wixii kaley u baahanyihiinba biyaha wasakhaysan ee Toga oo ay ka buuxaan wixii aan kor kusoo sheegnayba

C:Magaaladu malaha biyo Nadiif ah waxaana biyaha soo dhaamiya booyado ka soo darsada ceelasha ama balayada magaalada hareerahaeeda kuwaas oo ay wada jir u isticmaalaan dadka iyo dugaagu markaasna ay xataa xayaawaanada qaar oo waalan ama cuduro xun xun leh ay iska cabaan biyaha ceelasha kuwaas oo marka magaalada booyaduhu keenaan ay dadku si baaxad leh u isticmaalaaaaaaaaan khatarteedana leh

D: Ayda oo magaalad aad ugu badani iyaguna waxay la soo baxeen inay dadka cunaan isla markaana Dawada lagaga hortago sunta aydu ma taalo magaalada taasina waxay keenaysaa in ay dad badni u dhiman karaan qaniinyada ayda waalwaalan amaba ay iyaga laftoodu waalan karaan
E:Ugu danbayn magaaladu malaha wax xafiisyo dawladeed ah gaar ahaan kuwa wasaaradaha muhiimka ah markaa waxaad garan kartaa in magaaladu ay tahay meel aan ciirsi haysan xataa mucaaradka oo Gobolka Gabiley Magaaladana ka mid tahay oo taageero qayrul xad isla garab istaagay doorashooyinkii hore tana ay mucaaradku ka filayaan marna si hoos ah iyo kor ahba ugama hadlaan baahida magaalada iyo gobolkaba
Markaa waxa aan ka yaabay halka ay mareen Aqoon yahankii Culimadii iyo Ganacsatadii Iyo waliba Qurba joogi magaaladan oo aad u malynayso amaba ay tahayba in dadkeedee guud ahaan iyo gaar ahaan kuwaa aan soo sheegay ay ilaaben ,tolow yaa u maqan dadkan .


TOLAAY REER WAJAALOW

DHANKAAD IGA XIG TAANBAY
DHAXANTU IGA HAYSAA
 

 

 

Gabay Waano Ah

dadkeenani daalanee
dantooduun eegayee
dantii qarankana ka tagay
baraaruji baan lahaa
haday bulshadani sax tahay
guryahan ay wada dhisteen
ee sidii fooqyada qotoma
hadaan bilic lagu darayn

********
xashiish laga baal gurayn
nadiifta dadkeena iyo magaalada laga shaqayn
dhamaan halis baynu nahay
xanuun baan halis unahay
waliba waan wada ognahay
xagaa (
Qar Xabashida)
dibaduu baduu ka yimid

********

dadkana wuu wada maraa
hadaan laga foojig naan
xashiish kana layska gurin
dhamaan halis baynu nahay
bulshadu nacasaysanaa
intay qaadka boobayaan
miyay dugsi wadagalaan
dadaal wada muujiyaan

********
diintoodana ay bartaan
dhakhtar male magaaladu
dhankastood ka eegtaba
dumarkeena dhalayaa
dhiigbax bay ugo ayaan
adna waad ka hurudaa
dalka horumarkiisee
doqon lagu shaqaystoo

 ********
daacad moodayaad tahay
dawlad baa i keentaad
dabadaa u lulaysaa
dadwaynihii laguu diray
cuduraa la daan dagay
dhalintii wajaalaay
dhaqaalihii magaalada
dhooraa la dhaadhacay

 ********
iyo qaar kaloo dhiman
ana waxan la dhii dhiyay
ee dhiig yaraan ta igu riday
waa dhibaatadaadiyo
dhoohni daad udhala teen
duqan doobta ridayoow
umadii laguu diray
cuduraa la dhaadhacay

********
daayin waxaan baryaayaa
umadaa diciifka ah ee
odaygeedii daayacay
inuu diinta noo baro
ducaqabana noo diro
umadani ha doogtee


 

 

 


 Sakariye Cabdi Cali (Quraysh)