Wasiirka Qoyska Iyo Arrimaha Bulshadu Waa Wasiirkeena Qudha Ee Inoo Maqan

Markaan akhriyey maqaal ay qortay wiigii hore walaashay Aamina Siciid, kaas oo ka hadlaayey Wasiirkeena Qoyska iyo Arrimaha Bulshada ee Somaliland Marwo Faadumo Suudi Xasan. Wuxuu maqaalkaasi igu beeray inaan markayga waxaan ka aqaan ka waramo wassirkeenan inala jooga.

Marka hore waxa xusid mudan inaan sheego inaan ka yara hadlo sidii Aamina aqoonta gaaban ee aan u leeyay Marwo Fadumo Suudi Xassan. Waxay ahayd sannaddu 1989 bishii November. Waxaan aniga iyo lix carruur ah oon dhalay ka soo degnay magaalada New York anagoon cidna ka granayn oo qaxootiya. Qof waliba wuu granayaa waxaan ka hadlaayo dhibaatadeeda iyo naxdinteeda markaad ka soo degto waddan gaalaad oo aad waxba ka garanaynin. Waxaa ilaahay nagu soo beegay nin Somali ah oo Saudi Arabian airlines u shaqeeya oo ii sheegay inay jirto inan caynkaas ah oo dadku wada yaqaan. Wuxuu lahadlay Marwo Fadumo isagoo weydiiyey in reerkan diyaaradda la socday aynan cidna haysan oo ay kaalmo u baahanyiin. Waxay ka codsatay inay aqalkeeda uu na keeno. Waxaan la kulanay Marwada isla habeenkaa iyadoo nagu qaabishay waji gacmo furan. Waxaa isla aqalka aanu kula kulanay reer kale oo sidayada qaxaya kana yimid carabta oo ku socda Canada. Waxaan ku nasanay aqalka marwada shan cisho oo aanan waligay ilaabayn. Waxaanay aniga iyo carruurtaydii lana noqotay inaanu joogno aqalkayagii midla mida, kumana soo koobi karo halkan waxyaabaha fara badan ee uu qof qaxootiya uu u baahan karo ee ay Fadumo Suudi noo gashay, iyadoon waqtigu ku yaryey.

Waxaa ilaahay Fadumo Sudi I yusay afar sannadood ka dib waqtigaa anigoo Ottowa soo gaadhay. Waxaanu isgu nimid aqal maxaadaro ka socotay, halkaana waxaan ka bartay waji cusub oo aanan aqoon oo Fadumo leeday, kaas oo ah aqoon weyn oo ay u leeday diinta. Waxana isku dayey inaan uga mahadnaqo arrintii ay noo gashay, waxaanse aad ula yaabay markaan ogaaday in 25 ka dumarra ee meesha fadhiya ay 11 ka mid ay soo gacan qabatay waqtii la qaxaayey. Waxay kalooy ii sheegeen inan Marwadu ay waddo tiil ahayd oo dadku isusoo sheego, oo boqollaal aynan garanayn ay soo mareen.

Waxaa se xusid mudan oo igu lama illaabaan ah, markay hooyaday ay bikhtiyaa nasiib ku heshay mid ka mid ah 87 aqal oo dadk reer hargeisa loo dhisay, gaar ahaan xaafadda Abdi Iidaan, aqalladaa oo ay gacan weyn ka gaysatay Wasiirku. Waxaa hawshan weyni ay ka mid tahay arrimaha ugu waaweyn ee wasiirku ku hawlanayd muddadii ay wasiirka noqotay. Waxaa mahaddaa leh ilaahay ka sokoow Adiga wasiir Fadumo Sudi. Waxaana qiranayaa inaan tahay ta qudha ee qoys, ama dumar, ama bulshadaba u maqan waddankeena. Waxaan kaaga sidaa mahad ballaadhan dhamaan 173 qoysaskaa maanta deggan aqallada aad u guntatay siday u hanan lahaayeen dantyarteennu.

Waxaan dareensiinayaa kuwa ila mida ee waddankan Canada jooga in maanta ay nala joogto wasiirkeena keliya. Maaha UDUB, ama UCID, ama KULMIYE,ama reer hebel baan u dhaxay ee waa Dumareey ka kaca oo dhoolatusa in wasiirkeenni aqalkeena fadhido. Siyaasadna yaa laynagu jabin, oo raggu idin odhan dawladda Riyaale iyo UDUB ayay u shaqaysaa. MAYA waxay u shaqaysaa waa masaakiinta, danyarta, iyo da’yarta Somaliland. Imisa goor baynu dhegaheen kaga dhagaysanay BBC iyadoo u dagaalamaysa danta dumarka iyo qoyska. Berri baynu garan markaynu midna ka weyno wasiirada, ama barlamaankaba.

Waxaan ku soo gunaanadayaa qoraalkan, waddankeena Somaliland waxa u shaqeeya waa dumar, oo intaa gaadhsiiyey. Ninkii markhaati doonayoow orod oo dhulkii dhaayahaaga ku soo arag. Maanta oo aynu qurbo joognana innaga ayaa reerkaba isuhayna, ee rag siyaasad haboobsan iyo kanaa xisbi hebel ah, iyo kanaa reer hebel ah ayuu shaqo ka dhigtay. Mar hadday inala joogto wasiirkeennii, ta keliya ee xukuumadda dhisan inoo jirta, ee inoo maqan waa inaynu si diiran, oo hagar la’aanu ku jirto usoo dhowaynaa. Haddaynu illoowno maalin baa iman aynu cidnaba ka weyno xukuumad rageedda ina dishootay. Kaca dumaroow, oo hadba tiinna hormuudda taageerra waligiin.

Caasha Saleebaan
Vancouver Canada
ashasalebaan@gmail.com