Musharrax Dalka Sweden U Gelaya Tartanka Baar lamanka Yurub Oo Dalka Booqasho Ku Joogga

Musharrax Amir Aadan oo u tartamaya xubin baarlamaanka Yurub ah, isla markaa na ka tirsan Xisbiga Muxaafidka ah ee dalka Sweden oo booqasho ku soo gaadhay Somaliland ayaa ka hadlay arrimo badan oo la xidhiidha waxyaabaha uu dalka kala socdo iyo ujeedooyinka socdaalkiisa.


Mr Amir oo ku jira boodhka garabka dhalinyarada ee xisbiga uu ka tirsan yahay Ra’iisal Wasaaraha Sweden ayaa hooyadii ay dhalasho ahaan ka soo jeedaa Sweden, halka aabihiina uu yahay nin reer Somaliland ah. Isla markaana waraysi khaas ah oo uu Ogaal la yeeshay ayuu kaga hadlay aqoon ahaan inta uu ka fahansan yahay qadiyada Somaliland, musharraxnimadiisa iyo waxyaabaha uu rajaynayo inuu Somaliland ku kaabi doono. Waraysigaasina wuxuu u dhacay sidan:


S: Wax ma nooga sheegi kartaa markii ugu horaysay ee ay kugu dhalatay inaad isu-sharraxdo baarlamaanka Yurub?


J: Haa, waqti immika laga joogo sannad ayaa Xisbigayga Muxaafidka ahi uu garabk iisa dhalinyarada u soo bandhigay, sababta oo ah, waxay doonayaan dhalinyaro badan oo musharraxiin noqda iyo dad kala duwan oo u dhexeeya 18 – 65 jir. Marka anigu waxaan u arkay in tani ahayd talaabadii koowaad ee ku saabsanayd mihnadayda ka-siyaasi ahaan. Arrin kale oo ahayd ta igu dhirigelisay inaan is-sharraxo ayaa ahayd inaan doonayo sidii aan wax ugu qaban lahaa, isla markaana aan ugu taagnaan lahaa codadka dadka inta badan aan lagu arkin warbaahinta, kuwaa oo aan jecelahay inaan noqdo codkooda u fadhiya Baarlamaanka Yurub.


S: Khibrad intee le’eg ayaad u leedahay siyaasadda, takhasuskaaguse waa maxay, xisbigee ayaanad ka tirsan tahay?


J: Horta, anigu waxaan ka tirsanahay Xisbiga Muxaafidka ee Sweden oo Ra’iisal Wasaaraha dalkuna ka tirsan yahay, waxaanan xubin ka ahaa xisbiga saddex iyo badh sannadood, waxaanan garabka dhalinyarada ee xisbiga kala soo shaqay nayay waxyaabo fara badan tan iyo xilligaas, intaas ayaanan ku soo dhex-jiray siyaasadda. Hadii aan taas ka gudbo, waxaan shahaadada MP-da ka qaatay Kulliyada Xisaabaadka ee Jaamacada Stockholm, waxaanan immika Xisaabiye ahaan ugu shaqeeyaa Shirkad Guryaha Kiraysa.


S: Maadaama hooyadaa tahay Swedish, isla markaana aad hada timi dalka (Somalil and) uu aabahaa dhalasho ahaan ka soo jeedo, sidee ayaad arati ahaan u arkaysaa?


J: Immika waa markii labaad ee aan dalka imaado, waanan ku faraxsanahay inaan mar labaad imaado dalka si aan u arko horumarka uu dalku gaadhay, sidoo kalena waxaan ku faraxsanahay inaan wax ka ogaado halka uu aabahay ka soo jeedo, sababta oo ah waqti dheer ayaa ka soo wareegtay markii hore ee aan imi (1998). Tanina waxay iiga dhigan tahay, inaan had iyo jeer u baahanahay inaan wax ka ogaado oo aan hadba la socdo halka uu dalku marayo, waxyaabaha ka dhacaya iyo dabcan waxyaabaha ku soo kordhaya.


S: Maxay ahaayeen waxyaabihii kuugu xiise badnaa ee aad dalka ku aragtay 1998-kii?


J: Waxyaabihii iigu xiisaha badnaa waxa ka mid ahayd inaan soo arkay tuuladii uu aabahay ka soo jeeday iyo dugsigii uu dhigan jiray….oo ku yaalay Sheekh iyo guud ahaanba inaan arkay muuqaalkii dalka markii iigu horaysay.


S: Adigu ma u ololaynaysaa sidii ay goob-joogayaal reer Sweden ahi dalka ugu iman lahaayeen ka-qaybgalka goob-joogenimada doorashooyinkaas?


J: Waqti horeba taas waxaan si tartiib ah uga bilaabay Xisbigayga Garabkiisa Dhalinyarada ee aan ka tirsanahay, halkaas oo aan immikaba inta badan ka ahay xubin fir-fircoon, sidaa aawadeedna way jiraan qaar ka mid ah xubnahayaga garabka dhalinyarada oo jecel inay yimaadaan hadii aan anigu u soo diyaariyo imaatinkooda. Laakiin waxay u baahan tahay hawl badan inay halkan yimaadaan, balse way jiraan dad natiijo wanaagsan ka muujiyay inay dalka yimaadaan.


S: Kollay saaxiibo ayaad ku leedahay xisbigaaga, markaa weli marna ma kala hadashay qadiyadda Somaliland?


J: Anigu nasiib waxaan ku leeyahay inaan xisbiga garabkiisa dhalinyarada ku leeyahay saaxiibo run ahaantii xiisaynaya Somaliland, waxaanay aqoon u leeyihiin dalka, magaalooyinka, luqada, sidaa daraadeed, qaar ka mid ah ayaa xiisaynaya, iyaga ayaanay tahay in la daba-galo, laakiin waxaan dareemayaa inaan awood u heli kari lahaa kooxo intaa ka badan oo aan arrintan kala hadlo. Laakiin anigu waxaan dabcan, doonayaa inaan warbixino badan Somaliland ka siiyo dawladda Sweden, sababta oo ah iyaga laftooda ayaa Somaliland ka aaminsan arrin wanaagsan, balse weli hadana waxay u baahan yihiin macluumaad fara badan.


S: Marka loo eego ilaa inta aad kala socoto sidee ayaad u arkaysaa in xukuumada Somaliland ay siyaasiyan u socoto?


J: Anigu arrinta aan arkayaa waa inay ku socoto jihada saxa ah, waanay u wanaagsan tahay inay qabanayaan doorashooyinka soo socda, waanay u wanaagsan tahay inay indhaha caalamka soo jeedsadaan…..si aad madaxbanaanida dalkaaga u muujisona waxaad u baahan tahay inay dunidu aragto inay jiraan horumarro aad ku talaabsanaysaa, sidaa daraadeed, run ahaantii waa muhiim in doorashadani ay dhab ahaan u dhacdo.


S: Doorashada ka dib ma filaysaa inay Somaliland ku gaadhi karto masiirkeeda aqoonsi?


J: Waxaan u malaynayaa inay horta tahay tallaabo wanaagsan oo jihada fiican loo qaaday, khaasatan hadii ay doorashadu ku dhacdo si xalaal ah oo laysku raacsan yahay oo aanay wax mashaakilaad ahi ka jirin, taas ayaa ah talaabo wanaagsan oo la qaaday, laakiin hadana had iyo jeer waxaynu u baahanahay inaynu ka sii wanaagsanaano halka aynu joogno.


S: Immika weli waxaad tahay musharrax, laakiin hadii aad ku guulaysato doorashaddaas oo aad xubin ka noqoto baarlamaanka Yurub, maxaad rajaynaysaa inaad u qabanayso Somaliland?


J: Taasi waxay noqonaysaa fursad aan ugu dhawaanayo dad fara badan oo muhiim ah, anigana shaqadayda qadiyada Somaliland ku saabsani waa inaan ka dhex-ololeeyo…khaasatan dalalka Yurub oo aan la socodsiiyo xaaladdaha dalka la xidhiidha, ugu yaraan si ay u gaadhaan go’aan ay ka qaataan siyaabaha ay u arkayaan horumarka dalka. Isla markaana waxaan isku deyayaa inaan ugu yaraan macluumaad ka siiyo halka uu dalku marayo si aan uga raadiyo inay aqoonsadaan Somaliland.


S: Ma filaysaa inaad doorashada soo socota guulaysanayso?


J: Sida runtii ah anigu kuma jiro shanta musharrax ee ugu sareeya, laakiin markaan immika noqdo ayaan bilaabayaa ololaha, waxaanan taageero uga baahnahay dad badan, gaar ahaan dadka reer Somaliland ee Sweden degen. Markaa waynu eegi doonaa?


S: Dhinacyada horumarinta Somaliland weli way liitaan, markaa ma jiraan mashaariic aad jeclaan lahayd inaad mustaqbalka wax kala qabato?


J: Run ahaantii, weli maan wada helin macluumaad la xidhiidha siday yihiin xaaladaha dalku maanta, sidaa aawadeed, anigu markaan la kulmo Madaxweynaha ayay fursad iigu noqon doontaa hadii uu noo sheego waxa uu doonayo inay dunida inteeda kale ka caawiso, isla markaana waxaan anigu samayn karaa dhinacayga hadii aan awoodo ee aniga aadka iigu fududi waa inaan arrimahaas ka bilaabo xisbigayga, dawladda Sweden iyo sidoo kale baarlamaanka Yurub hadii la ii doorto, markaa aniga waxa ii wanaagsan inuu Madaxweynuhu ii muujiyo ama uu noo sheego waxa uu doonayo inay dunidu ka caawiso iyo waxa uu u arko inay horumar tahay.


S: Waa maxay farriintaada aad u jeedin lahayd dadweynaha reer Somaliland?


J: Farriintaydu waxa weeye inay hawl adag soo qabsadeen ilaa hada, balse ay u baahan yihiin inay wax badan sii qabtaan. Arrinta ugu muhiimsani immika waa door ashooyinkan soo socda, sababta oo ah waa arrinta ay dunidu ku eegayso  Soma liland ee ay kaga go’aan qaadanayso, isla markaana waxa muhiim ah inay sawir wanaagsan dunida tusaan inuu dalkani yahay wadan diyaar-garoobay, taas  ayaa nan filayaa inay tahay arrinta ugu muhiimsan. Arrinta ugu wayn ee aan doonayo inaan dadka u soo jeediyaa waa inaanay wax khilaafaad ahi ka dhicin  doorash ooyinka oo u dhexeeya xisbiyada siyaasada, balse taas bedelkeeda ay  dhamaant ood dedaalkooda ugu midayn lahaayeen sidii ay guulo uga soo bixi lahaayeen  door ashooyinka…..markaa waa maxay sababta ay axsaabtu ugu kala qaybsami karaan danta qaranka ee la xidhiidha dedaalka loogu jiro aqoonsiga dalka? Waa inay u midoobaan qadiyadooda, taas ayaana ah ta ugu muhiimsan, maadaama ujeedada uu xisbi kastaa hiigsanayaa tahay helitaanka aqoonsiga dalka.








Xigasho: Ogaal