Maansoor Hotel oo isu Beddelay Xero Ciidan iyo Aadan Ruush oo laga Tukhaankhiyey Madasha Shirka UDUB

Madashii furitaanka shirweynaha garabka xukuumadda ee xisbul-xaakinka talada haya ee UDUB, ayaa daaha ka fayday digtaatooriyad nooceedu ku cusub yahay saaxadda siyaasadda Somaliland oo si lama filaan ah uga soo ifbaxday hoggaaminta Madaxweyne Rayaale, ahna Guddoomiyaha xisbiga UDUB oo waqtigan dhex dabbaaalanaya mowjado khilaafyo ah oo u kala jabiyey garabyo ku loollamaya murrashaxiinta doorashada madaxtooyada.

Shirweynaha labaad ee garabka uu hoggaamiyo Md. Daahir Rayaale oo si rasmi ah shalay uga furmay hoteelka Maansoor ee magaalada Hargeysa, ayaa madashii furitaankiisa waxa hadheeyey muuqaallo dad badan yaab geliyey oo nuxur ahaan laga dheehan karayey kelitalisnimo, ismuquunin loo adeegsaday cudud ciidan iyo in cid keliya sacabka loo tumo, isla markaana laga xarrimay inay foodda geliso cidkasta oo saluug ka muujisay qaabka wax u socdeen.

Madasha shirka loo goglay oo ah hudheelka Maansoor ee magaalada Hargeysa, ayaa waxa sida muraayadda uga dhexmuuqday kelitalisnimo qaawan oo dad badan oo waayo-arag ah xasuusisay qaabkii loo qaban jiray shirarkii uu qabsan jiray xisbigii Hantiwaagga Kacaanka Soomaaliyeed ee uu iska lahaa keligii taliyihii macangaga ahaa ee Maxamed Siyaad Barre, kaas oo dumar iyo carruur siyaabo gaar ah loo xulay lagu soo camiri jiray madasha shirka, kuwaas oo sacabka iyo mashxarad ku dhammaysan jiray waqtigooda, iyada oo ay xaaraan iyo khiyaamo qaran ahayd in dabnaha la soo mariyo dhaliilaha xisbigii Shuuciga, laguna luuqayn jiray ammaan iyo heeso loogu raaxayn jiray keligii-taliyihii Siyaad Barre laguma soo qaadi jirin tabashooyinka iyo galdaloolooyinka adeegyada dawcadi u qabato dadweynaheeda.

Shirka u furmay garabka UDUB ee uu hoggaamiyo Md. Daahir Rayaale Kaahin oo ay ceebo iyo wejigabax foolxun kala kulmeen rag waaweyn oo UDUB-yahanno ah iyo muuqaalladii yaabka lahaa ee ku gedaanaa madasha shalay, ayaa waxa warbixin xiiso badan ka diyaariyey weriyeyaal ka tirsan Jamhuuriya oo goob-joog ka ahaa xaaladdii madasha Maansoor Hotel ee shirku ka furmaysha Jamhuuriya ee goobta shirka ku sugnaa, taas oo u dhignayd sidan:

“Subaxnimadii hore ee shalay, ayaa waxa hudheelka Maansoor oo ku yaal dhinaca galbeed ee magaalada Hargeysa u kolonyeystay gaadiid aad u qurux badan oo u badnaa kuwa dawladda, baabuurta tignikada ee ku rakiban yihiin hubka calculus, kuwaas oo ay ku lammaanayeen ciidammada kala duwan ee milateriga, duubcasta ilaalada madaxtooyada iyo boolis xad-dhaaf ah oo tubnaa jidka dheer ee xidhiidhiya madaxtooyada ilaa goobta shirku ka furmay.

Waxa kale oo goobta u soo kalahay ergooyin iyo martisharaf xad-dhaaf ah oo ku lebbisnaa dhar ay ku xardhan yihiin calaamadda UDUB iyo hal-ku-dhegyo lagu muujinayo xisbiga, kuwaas oo quluubtooda ay xanxantaysay waxa ay kala kulmi doonaan meesha socdalkoodu ku aadan yahay. Dadkaas oo isugu jiray qaar ay kaadhadhkii ergadu laabta uga lulanayeen iyo koox fara madhan socday oo ku nasiibi iisaga soo kalahday.

Baabuurt ay wateen wasiirrada xukuumadda ergada kala duwan ee shirka, ayaa la dhigay meel ka baxsan darbiga hore ee hudheelka, iyada oo gaadiidku taxnaayeen inta u dhexaysa kaalinta TOTAL isgoyska kulmiya waddooyinka Xero-awr iyo Jigjiga-yar ilaa geydhka hore ee Maansoor, tallaabadaas oo la xidhiidhay adkeynta ammaanka madasha shirka xasaasiyadda xambaarsan ka furmay.

Hoteelka Maansoor oo ah madasha uu ka furmay shirweynaha labaad ee UDUB, ayaa shalay isu-beddelay xero ciidan oo ah weliba kuwa sida weyn amnigooda loo ilaaliyo, kadib markii daafaha dacallada iyo xayndaanka gudaha la dhoobay cutubyo ciidammada qaranka ka tirsan oo qaarkood aad u hubaysan yihiin, kuwaas oo gaadiidka iyo dadka lugta ah ku joojinayey weecadka jidka laamiga dhinaca bari ka mara hoteelka oo kadinka dayrka hore u jira qiyaastii masaafo dhan ilaa 150 mitir.

Muuqaalladii la yaabka lahaa ee indhaha dadka soo jiitay waxa ka mid ahaa Maansoor hotel oo gebi ahaanba shalay u ijaarnaa shirweynaha xisbiga UDUB, isla markaana aanay ka socon hawl kale oo ka baxsan madasha yo maamulidda dadweynaha kunka qof ku dhow ee shirka lagu casuumay, arrintaas oo saamayn ku yeelatay dad tiro badan oo muraado kale ka lahaa hoteelka iyo weliba macaamiil kala duwan oo aan war ka hayn xaalka ku soo kordhay.

Ergooyinka iyo martisharafta shirka lagu martiqaaday ayaa dhibaato adag oo isugu jirtay hadidaad iyo tuur-tuur badan kala kulmeen ciidammada duubcasta baasukayaasha ku jeeniqaarnaa iyo booliska taxnaa albaabka hore ee laga galo hudheelka, kuwaas oo dadka ula dhaqmayey si ka baxsan anshaxa iyo xaq-dhawrka ay mudan yihiin dad lagu martiqaaday hawl qaran oo mudnaa in la xushmeeyo, iyada oo askartu rag muxtarin leh oo UDUB-ta waaweyn ah ay ku khasbeen inay niyad-jab kala huleelaan madashiii shirweynaha xisbigoodu ka furmay.

Kadinka hore ee hudheelka oo ay subaxnimadii hor tubnaayeen ergooyin tiro badan oo waayey kaadhadhkii ay kaga qaybgeli lahaayeen shirka, halkaas oo ku hortaagnaayeen cutubyo ciidan ah oo uga dhaartay in gudaha huteelka foodda geliyaan, ayaa abbaaro 10:00 barqanimo waxa madasha shirka daf soo yidhi gaadhiga Madaxweyne Rayaale oo lagu shaqlay calanka xisbiga UDUB, isla markaana gelbinayaan raxan tikniko ah iyo gaadiid kale oo kwua dawladda ah. Guddoomiyaha UDUB oo ay wehelinayaan xaaskiisa Marwo Huda Barkhad Aadan iyo masuuliyiin sare oo ka tirsan xukuumadda iyo xisbigooda oo ay galbinayaan saddex gaadhi oo tigniko ah, waxaanay Madaxweynaha iyo kooxdiisu u gudbeen dabaqa sare ee hudheelka Maansoor oo ah halka loo asteeyey qabashada shirka. Kadibna Rayaale oo ku lebbisnaa suudh madow, qoor-xidh (Tie) madabkiisu yahay basali iyo koofiyad caddaan iyo cagaar isugu jirta oo calaamadda UDUB ku xardhan tahay waxa uu si ay fadhiisteen meel toos ugu qumman wajahadda ergooyinka, iyada oo dhinaca bidix ee ku dheggana ay fadhiisatay Marwo Huda Barkhad, Madaxweyne-ku-xigeenka iyo Guddoomiyaha Guddiga qabanqaabada, ayaa iyagu barbar fadhiistay Madaxweynaha iyo Marwadiisa.

Madasha shirka oo ay fadhiyeen dad ku dhow 800 qof oo isugu jiray dumar, dhallinyaro iyo waayeel, ayaa waxa wejiaydooda laga dhex garanayey wasiirrada, shaqaalaha dawladda, koox mudanayaasha Guurtida ka tirsan oo uu ka mid ahaa Xaaji Cabdikariin (Cabdi-waraabe), waxaanna madasha buuxdhaafiyey wejiyo cusub oo madaxa ku wada duubnaa calanka UDUB, kuwaas oo sacabka iyo mashxaradda aad ugu xariifsanaa, iyada oo muuqaalladaasina inta badan dadkii madasha fadhiyey xasuusinayeen astaamihii ay caanka ku ahaayeen shirarkii xisbigii Hantiwadaagga Kacaanka Soomaaliyeed ee ninka keli ah u xidhnaa, inta kalena sacabka iyo heesha ammaanta ah ugu gargaari jireen.

Shirka Maansoor oo laga xaaraantimeeyey inay foodda soo geliyaan ragga damaca siyaasadeed leh ee ku dhiiraday inay Madaxweyne Rayaale kula tartamaan xisbiga UDUB dhexdiisa, ayaa waxa wejigabaxii ugu foosha xumaa kala kulmay Md. Aadan Maxamed Diiriye (Aadan-ruush) oo hore ugu dhawaaqay inuu u sharraxan yahay jagada Madaxweynaha ee xisbiga UDUB dhexdiisa, kadib markii inta madashii shirka laga soo tukhaantukhiyey oo dibedda looga soo saaray hudheelka, isla markaana ergaynimo qof kale lagu wareejiyey.

Aadan-ruush oo dhawaan iska casilay jagada Wasiirul-dawlaha Hawlaha Guud iyo Guriyeynta, saaxiib dhowna ahaayeen Rayaale oo wejigiisu cadho darteed doorsoomay, ayaa weriyeyaal ka tirsan Jamhuuriya oo kula kulmay kadinka hore ee laga galo huteelka, wax yar kadib markii lagu wargeliyey in aannu ku jirin ergooyinka shirka ka qaybgalaya weydiiyeen, ayaa waxa uu si kooban u yidhi; “Markii aan madasha tegay waxa ii caddaatay inuu jiro afduubkii la sheegayey. Wasiir ka tirsan guddiga qabanqaabada oo kaadhkayga hayey ayaa igu wargeliyey in kaadhkaygii cid kale la siiyey, isla markaana la iga saaray liiska ergooyinka shirka ka qaybgelaya, waxana muuqata in meeshu cid gaar ah u xidhan tahay oo aan la oggolayn cid kale oo damac siyaasadeed ku dhex yeelata, sidaas ayaanan kaga soo baxay, waanad arkaysaan waxa meesha ka socda.”

Aadan Maxamed Mire (Ruush) oo la weydiiyey waxa uu hadda yeelayo maadaama laga saaray shirweynaha UDUB, waxa uu sheegay inuu ka qaybgeli doono shirka ay qabanayaan garabka kale ee xisbigoodu, “Waxaan leeyahay masiirkii xisbiga waa la afduubay, waxaanan ka qaybgeli doonaa shirweynaha garabka kale ee lagu tartamayo, maadaama aan ahay murrashax u taagan tartanka jagada madaxweynaha,” ayuu yidhi Aadan Ruush.

Xubnaha kale ee wejigabaxa kala kulmay shirka waxa ka mid ahaa Maayarka Ceerigaabo Maxamed Cabdi Dhoorre, xubin-sharaf Guurtida ah, Ismaaciil Mire Maxamed - aasaasayaashii golihii hore ee wakiillada iyo xubno kale oo tiro badan oo dhiiggoodu ku tallaalmayd UDUB-nimada.

Shirka UDUB ee Maansoor oo u afduubnaa Guddoomiye Daahir Rayaale iyo inta maslaxaddiisa ilaalisa oo qudha, ayaa wuxuu dibedda soo dhigay kelitelisnimo iyo awood isku muquunin ku cusub saaxadda siyaasadda Somaliland, taas oo ay durba dadweynuhu dareen sas leh ka muujiyeen, waxana shacbigu walaac xooggan ka qabaan in keli-telisnimada iyo kursi-jacaylka Madaxweynuhu la soo baxay ay xidididda adkaysato, halkaasna ku burburto rajadii dadku ka qabeen in cimrigooda inta ka dhiman ku naaloon doonaan dal dimoqraadi ah oo xuquuqda dadku lama taabtaan tahay.

Dhinaca kale, Khudbad dheer oo Md. Daahir Rayaale madashaa ka jeediyey, ayaannu haba yaraatee ku soo qaadin dhaqaale-xumada dalka, shaqo la’aanta, tabriibta dhallinyaro badan naftoodii badaha iyo saxaraha ku waayeen, adeegyada dacayan ee arrimaha bulshada, lacagta giimbaarta ah ee gobollada bari ka shaqaysa, khilaafka Komishanka Doorashooyinka iyo arrimo kale oo xukuumadda iyo xisbigeeda UDUB ku fashilmeen wax-ka-qabashadooda muddadii ay talada hayeen oo hadda gabaabsi ku sii dhow, balse isugu isu arkaya hoggaamiye wax badan taray Somaliland oo mudan in markale abaalmarin looga dhigo doorashada talada dalka, kadib markii uu la ashqaraaray taageerayaasha garabkiisa oo kelmad kasta oo afkiisa ka soo baxda sacab iyo mashxarad isla oogsanayey, isla markaana u muuqday nin ka xog la’ xaalka dhabta ah ee shacbigiisa iyo taageerada siyaasadeed ee waqtigan UDUB dibadda u taal.”


 

Jamhuuriya Online