ICG oo Walaac Ka Muujisay Puntland

Hey’adda falanqeysa xasaradaha adduunka ee International Crisis Group ayaa warbixin ay soo saartay xaaladda maamul-goboleedka Puntland, wa xay ku sheegtay in maamulku uu ku dhex jiro saddex sano oo ay sare u ka cday xasillooni darro iyo xiisad siyaasadeed.

Warbixinta ay hey’adda International Crisis Group ka qortay Puntland, w axay ku sheegtay in maamulkaasi uu mar astaan u ahaa nidaamka hoos ka unkidda maamul-goboleedyada dalka, loona arkay inuu ahaa mid kamid ah meelaha ugu barwaaqada badan Somalia.

Balse hey’adda ICG waxay sheegtay in saddexdii sano ee lasoo dhaafay uu maamulka Puntland la kufaa-kacayey amni xumo iyo xiisad  siyaasade ed, waxaana dhibaatooyinkaas asal u ah dowlad-xumo iyo beelaha  gobolk aas wada daga oo u muuqda kuwa sii kala irdhoobaya.

EJ Hogendoorn, oo ah qoraaga warbixintan, agaasime-na ka ah  mashruu ca heya’dda ICG ee Africa, ayaan weydiiyey inuu qeexo waxa uu ula jeedo dowlad-xumida iyo kala irdhoobidda beelaha Puntland.

EJ wuxuu yiri: Waxaan ula jeednaa in xaaladda amnigu ay xumaatay, waxa ana taas sabab u ah mooraalka ciidanka booliiska iyo millatariga oo aad u liita. Waxaan kaloo rumeysannahay inay jirto dhibaato xagga hannaanka doorashada ah, gaar ahaan cidda masuulka ka ah.

Waxaan rumeysannahay in hannaanka doorashada wax laga beddelo. Sid oo kale, waxaan aaminsannahay in dastuurka cusub, iyo waliba hannaankii loo maray uu ahaa mid aan hufneyn, isla markaana inuu xiisad horleh  kiciy ey, halkii uu ka yareyn lahaa.”

*Dhisitaankii Puntland*

Hey’adda ICG waxay sheegtay in askumiddii Puntland 11 sano ka hor  ahe yd tallaabo wanaagsan oo tusaale wanaagsan u noqon laheyd Somalia  int eeda kale, gaar ahaan koonfurta ay dagaalladu ragaadiyeen.

Hey’addu waxay sheegtay in ujeeddada dhisitaanka maamulkaasi ay  ahe yd in beelaha gobolkaasi ay sameystaan maamul ay bah-wadaag ku yihiin, oo wax ka qabta adeegyada aasaasiga ah, sida ammaanka, waxbarasha da iyo caafimaadka.

*Kaalintii C/llahi Yusuf*

International Crisis Group waxay sheegtay in madaxweynihii ugu  horreey ey ee Puntland, C/llahi Yusuf Axmed, inuu isagu qeyb ahaan horseeday dhisitaanka maamulkaas, isagoo leh hami siyaasadeed oo ka baaxad weyn Puntland.

Hamiga madaxweyne Yusuf ayaa sida warbixintu qortay, wuxuu sababay inuu isku gadaamo jufadiisa hoose, isla markaana uu fogeeyo beelaha kale ee gobolka dega, taana ay horseedday in beelahaas, gaar ahaan kuwa laga tirada badan yahay, inaan cadkii ay ku lahaayeen Puntland aan loo goyn.

EJ Hogendoorn, khabiirka ICG ee qoray warbixintan, ayaa sheegay in  afar tii sano ee ugu horreysay uu maamulka Puntland gaaray guulo la taaban karo, balse wuxuu dhalliilay jihada uu maamulku u weecday.

EJ wuxuu yiri: “Nasiib darro, afar illaa shan sano kaddib, horumarkii la  ga ar ay waxaa xagal-daaciyey madaxweyne Yusuf, kaas oo billaabay inuu wiiqo taliskii salka ballaarnaa ee beelaha, isla markaana isku ekeeyo  tali ska.”

*Muranka dhulka*

Ka sokow dowlad-xumida iyo kala irdhoobidda beelaha, warbixinta ICG waxay sheegtay in muranka xagga dhulka ah ee ka dhaxeeya Puntland iyo Somaliland, inuu wiiqay maamulka Puntland. Wuxuu kaloo murankaasi sii hurinayaa colaad u dhaxeysa beelo wada daga Puntland iyo Somaliland, taas oo sida warbixinta ku qoran halis ku ah jiritaanka Puntland.

Ha yeeshee halista ugu weyn ee foodda kusoo heysa Puntland, sida ay warbixinta ICG qortay, waa mid uga imaaneysa kooxo Islaamiyiin ah, oo inkastoo aaney hubeysneyn, haddana dareensan in la cabburiyey.

Warbixintu waxay sheegtay in ururka Al-Ittixaad uu xoog ku lahaa  deega annada Puntland, illaa haatanna uu jiro dareen Islaami ah oo xooggan, ka as oo ka faa’iideysan kara xiisad walba oo ka dhalata gobolkaas.

Dhanka burcad-badeedda, warbixinta ICG waxay sheegtay in maamulka cusub ee madaxweyne C/raxman Faroole oo la tallaabooyin ammaan mudan ka qaaday, balse in tallaabooyinkaasi aysan ku filneyn cirib-tirka burcad-badeedda. Warbixintu waxay soo cusbooneysiisay eedeyn ah inuu jiro xiriir ka dhaxeeya saraakiil ka tirsan maamulka Puntland, iyo kooxaha burcad-badeedda.

Ugu dambeyntii, warbixintu waxay ku talisay in Puntland ay la gudboon  ta hay inay wax ka qabato dowlad-xumida iyo xiriirka sii xumaanaya ee  beel aha, haddii ay dooneyso inay sii ahaato maamul awood leh.

Source:VOA