Hargeysaay Waxaad Hooy U Tahay Hangash iyo Haybti Garanwaa Ku Hungoobay Halgankaan kuu Soo Galiyo Hannadadaan Waayey

Waxaan salaamayaa saxaafada Somaliland inta tooshka la daba socota dul miga iyo dibin daabyada dalka iyo dadka lagu hayo, waxaan kaloo  salaamay aa shacabka Reer Somaliland inta garaadka iyo garashada leh, ee garanaya qiimaha Xoriyadu leedahay.

Illaahay ha u naxariisto mujaahidiintii dalkan u soo dhimatay inta Noolna illa ahay ha garansiiyo waxay u soo dagaalameen.

Kow iyo labaatan sanadood (21) ayaa laga joogaa markii SNM, Qaadatay go,aankii qadhaadhaa ee aan nin waliba qaateen sida loo liqaana ay adkeyd waayo wuxuu ahaa go,aan geeri iyo nolol u dhexeeyey oo weliba nin waliba ogaa in geeridu badan doonto, laakiin gunnimadii iyo gumaysigii taliskii siyaad barre ku hayey Reerka Isaaqa, ayaa sabab u ahayd guda galkii fajacisada iyo filanwaaga ahaa ee lagu soo galay Burco 27.05.88,iyo Hargeysa 31.05.88. iyaba waa taariikh wayse Tabaaloowday.

illaahay Subxaana watacaalaa: wuxuu Quraankiisa inoogu sheegay in ay gef iyo denbi aad u weyn tahay dulmiga iyo tacadigu waxaanu yidhi illaahay(SWC) : sidaan naftayda uga xaaraantimeeyey Dulmiga ayaan Ummadayda na uga xaaraan timeeyey inay is Dulmiyaan.

Shalay taliskii siyaad Barre ayeynu dulmi ka sheeganaynay oo kula dagaala nay, hadaba maantana ma Gaani iyo Moorgan ayaa jooga oo mar labaad hargeysa ka taliya oo ina dulmiyey mise Isaaq baa is dulmiyey oo isugu awo od sheegtay wiilashoodii la qarameeyey?.

Somaliland weli aduunyadu uma aqoonsana dawlada jirta sidaa darteed sha cbiga Reer S/l waxay samaysteen dhamaan hayadihii dawladeed oo dhan iyo weliba xeerarkii ay ku kala bixi lahaayeen,laakiin nasiib daro xukuumada jirtaa ma aha haba yaraatee mid lagu sheegi karo xataa inay leedahay dhaqanka Aadamiga waayo dhan kasta oo laga eego wey ka aradan yihiin la dhaqanka dadka iyo milgaha masuuliyadeed, iskaba daa inay wax xukumaa ne waa Koox Reer walba intii ugu xumayd ee aan waxba ka xishooneyn xidid iyo xigaal kulay ku tahay aan waxa xeerineyn ee nolosha ku guul daraystay ay isu Qayla diratay si ay dalka u boobaan oo carabka iyo cidida u mariyaan dhamaan hantida ummada iyo qayraadka Dabiiciga ah ee illaahay ku maney stay Somaliland una maleynaya inay kaga baxayaan saboolnimada.

Maanta oo kale 31.05.88, Qof nool oo looga sheekaynayaa ma jiro siday xaa lada Som/land gaar ahaan Hargeysa ay ahayd, Rajo badan oo laga filayey in cidi ka badbaadayso may jirin waayo taliskii siyaad barre wuxuu ku talo galay inuu gebi ahaanba cagta mariyo kana tirtiro gobolada woqooyi oo dhan Reerka isaaqa wixii hadhaana ay Raaciyad noqdaan la adoonsado.

Hormo Sulub Miyaanaan Lahayn Hanado Laayaana Miyaanaan Ka Hawl Gelin Maalintuu Rag isu Haaneedey Hangashtiyo Miyaan Baandadii Hororka Loo Loogin (Cabdi-Baraar)

Wax laysula hadhay ma jirin diyaaradihii iyo dubaabadihii dalkan lagu dumiye yna weydinkaa arkaya ee ay meel walba yaalaan burburkoodii. Hargeysa waxa taariikhda u gashay magaaladii intay diyaaraduhu duqeeyaan hadana dib u fadhiisanayeen si ay shidaal uga qaataan ay dib ugu garaacaan. sidaa darteed Isaaq inta dhimatay iyo inta noolba naf iyo maalba wuxu isugu geeyey sidii hargeysa loo xorayn lahaa,u malayn maayo in maanta layga baahan yahay inaan ka sheekeeyo taariikhdii madoobeyd iyo habeenadii murugada iyo welwelka badnaa ee xataa aduunka la waayey cid ka hadasha wixii meesha ka dhacayey, iskaba daa cid tidhaahda ka daaya ee ku digasho iyo magacyo quudhsi leh ayaa loogu yeedhi jiray marka la qabto intaan la dilin ama la xidhin Qofka isaaq ku abtirsada amase loo maleeyaba.

Waxan xasuustaa Muj.Siilaanyo oo BBCdu weydiinayso Axmedow hadii uu jiro dagaal idinka dhexeeya idinka(SNM)iyo Siyaad Barre maxaa aduunyadu uga hadli weyday, jawaabtii Siilaanyo:

“Aniga iyo Siyaad barre Aqal madoow oo daaqadaha iyo albaabadu u xidhan yihiin ayaanu ku dhex dagaalameynaa Aduunyaduna debeday naga daawan aysaa waxayna sugayaan ninka meydkiisa daaqada laga soo tuuraa ka uu noqon doono ”

Hargeysa waa caasimadii Somaliland:waxaa la filayey markii si wanaagsan oo gobanimo iyo geesinimo leh looga xoreeyey cadawgii caqiibada xumaa ee cududaha gooyey inay noqoto hooyadii Reer Somaliland oo dhan, Astaana looga dhigo magaalo ay ka caagan yihiin dhamaan inta dulmiga iyo xumaan ta jeceli, oo weliba laga sameeyo Maxkamad Dabagal ku Samaysa Dadkii  De nbiyada Dagaal Geystay. Si gaarana looga xurmeeyo intii hiil iyo halgan u soo gashay dalkan iyo dadkaba, Laakiin nasiib daro waxay noqotay magaalo xarun iyo hooy u ah Dhamaan Hadhaagii Siyaad barre intii woqooyi u dhalat ay,ka sii darane weliba golaha xukuumada oo dhan iyagaa gacanta ku haya ,kooxdaasu waxay xidhiidh toosa iyo midaan toos ahaynba la leedahay dha maan qaybaha kala duwan ee bulshaweynta Reer somaliland ka kooban tah ay,gaar ahaan dadka ka soo jeeda deegaan ahaan Hargeysa iyo degaanka ku xeeran,kuma jiraan Dadka wanaagsani sharafna wey iga mudan yihiin laakiin waxaan ka hadlayaa inta Damiirka Dadnimo ka Dhintay, 7dii sano ee u danbeeyey ha ugu daraadeene.

Dhacdooyinka Dhiilada Xanbaarsan ee Ummadan laga galay iyo ku  Tumasha da iyo Tacadiga lagu hayo Qaybaha kala duwan ee Bulshada, Gaar ahaan intii ugu Qiimaha badnayd ee lagu Tilmaami jiray Birmageydada,lama  taabta anka iyo Musqalbalka Ummada waxaa lagu bah dilaa cadaawad iyo Ceeb  aa nay lahayna loogu geystaa Hargeysa. malaa waa iska amarada illaahaye Hargeysi dhaqan uma laha ficilka xumaanta lagu diido ee xaqa iyo xumaanta lagu kala saaro, markaa Run buu noqonayaa hadalkii Muj Maxamed Xaashi Cilmi ee ahaa” illaahayow ummadayda sidooda iga dhig ama iyaga sidayda ka dhig."

Muj Axmed Siilaanyo Xamar oo aanu xidid iyo xigaal midna ku lahayn ayuu kaga adkaaday Siyaad Barre iyo xulafadiisii,laakiin isagana waa Siilaanyo,e Hargeysa oo uu dhalasho ahaan ka soo jeedo ayaa lagaga adkaaday isaga iyo SNM ba

“Nin Ku Xiga Naxliga Kuu Galaa Nudeyga Kaa Gooye,Mar Hadaanan Naaskii Walaalnimo Idinka Nuugeynin Nugaalna Aan Tagee Reer Xirsow Nacay Agtiinii”. (Faarax Nuur)

Tolow sidee wax u dhaceen? wax kale ma dhicine waxaa meesha yaala xin iyo xumaan nin waliba xawlalmariidka is gooyey.

“Dhidarkuba xabaalaha kuma dhaadheceenoo kuma dhiiradeen Ruux celin kara dhawaaqee markuu meydka dhiiliyo dhaqdhaqaaq ka waayuu hore ugu dhawaadaa oo dhinacyadiyo feedha sararaha ka dheegtaa” (Hadraawi).

Hargeysana waxaan leeyahay Dulmigaa illaahay xaaraantimeeyey xalaaleyn mayno Halyeeyadii qaaliga ahaa ee dhiigoodu sida daadka U Qulqulay Dooxa Hargeysana Hooyooyinkii dhalay, Ubadkii iyo Ooryihii ay ka tageen maalin walba naga dul Ooyi maayaan.
 

“Hadba Cududahaagaan Dayaa Cali Salaanoow Goormaan Ku Ciil Bixi Tolkay Calan La ii Saarye”.(Salaan Carabey)
 

Somaliland guul