Sh. Aadan-siiro oo ku Baaqay In Tallaabo laga Qaado Wasiirka Khaarajiga Somaliland

Sheekh Aadan Xaaji Maxamuud

“ Aad baynu uga xunahay maanta maamulka joogaa inuu yidhaahdo oo afar ama shan goor ku celceliyo distoorkayagu waa Cilmaani ”

“ In badan baad ummadda dagaal ugu baaqdeen oo amarkiina la qaatay, idinka (KULMIYE) oo toban ah in aad meel cidlo ah ku murantaan waanu ka xunahay ”

Sheekh Aadan-siiro
 

Sheekh Aadan X. Maxamuud Xiiray (Aadan-siiro) oo ka mid ah culimada waaweyn ee dalka Somaliland, ayaa si kulul u naqdiyey hadal dhawaan ka soo baxay Wasiirka Arrimaha Dibadda oo isaga oo socdaal dibadda ku maraya sheegay in Somaliland tahay dal cilmaani ah oo aanay diintu saamayn ku lahayn. Waxaannu sheekhu ugu baaqay xukuumadda inay tallaabo ka qaado wasiirkaasi.

Sheekh Aadan-siiro waxa uu hadalkan ku sheegay khudbad dheer oo uu ka jeediyey salaaddii munaasibadda Ciidal-fidriga oo uu shalay dadweyne kumanaan ka badan ku tukiyey Garoonka Xawaadle ee magaalada Hargeysa, taas oo uu kaga hadlay arrimo badan oo ay ka mid yihiin hadal Wasiirka Khaarajigu ku sheegay in Somaliland tahay dal cilmaani ah, musuqmaasuqa iyo qaybinta hantida ummadda, duruufaha nololeed ee bulshada, khilaafka xisbiga KULMIYE iyo safarkii Madaxweyne Rayaale dhawaan ka soo laabtay.

Sheekhu waxa uu sheegay in ummadda reer Somaliland ee dalkeeda ku hantay dhiigii dhallinyaradooda ceeb ay ku tahay inay aqbasho in masuul sidaas u dhaqmayaa uu haddana cod ka doono. Isaga oo tilmaamay in shacbiga ay ceeb ku tahay inay isdabataagaan, doortaan ama dib u soo celiyaan qof laga shakisan yahay inuu fulinayo wixii Somaliland ku heshiisay.

“Waxyaabaha ugu sarreeya ee dadkani ay ku heshiiyeen waxa ka mid ah kelmadda Tawxiidka (Shahaadada), hoggaankii SNM ee dalkan xorreeyey ee nabadda maanta aynu ku joogno keenay way ka suurtogeliweyday in kelmadda Tawxiidka calanka laga masaxo iyaga oo dalka ay aynu ognahay dhexjoogay (Itoobiya), way ku adkaysteen sharreecadu inay tahay ta ummadda lagu hoggaaminayo iyaga oo gaalo hoos jooga. Aad baynu uga xunahay maanta maamulka joogaa inuu yidhaahdo oo afar ama shan goor ku celceliyo distoorkayagu waa Cilmaani, haddii ay dhab tahay xeerkii aynu ku heshiinay 1991-kii Burco, haddii ay dhab yihiin heshiisyadii lagu galay Ceerigaabo, Sheekh, Boorama, waxay tahay maamulka maanta jiraa inuu go’aan ka gaadho Wasiirka (Wasiirka Arrimaha Dibadda) in badan ku celceliyey distoorkayagu waa Cilmaani, ummad ma nihin jirta haddii lagu dhaqmi waayo dastuurka dalka u yaala. Qodobka 5aad ee dastuurka waxa ku yaala wax kasta oo Sharreecada Islaamka ka horyimaadaa waa shay la tuurayo,” ayuu yidhi Sheekhu, waxaanu intaa ku daray, “Wasiirka Arrimaha Dibadda afkayga ayaan ula tagay oo waxaan ku idhi waar kelmadaasi mar dambe yaan lagaa maqlin, dad badan ayaa dalkan cadaw u ah, waxyaabaha ay ku bannaysanayaan dumintiisa waxa ka mid ah dalka lagama ogola in sharreecada la fuliyo, waxaannu leenahay Somaliland sharreecadda Islaamka ayaa u asal ah oo laga fulinayaa, maaha si khasab ah iyo si qori loo sito toona ee waa si qunyarqunyar ah oo caqli iyo xikmad ku dhisan intay doonto ha qaadatee. Ummaddu kumay heshiin hadalo nin yidhi, afar ama shan yidhaahdeen. Waxaannu ka xunahay in bogga hore ee jaraa’idkeena lagu soo qoro oo uu maanta ku faano hoggaan ummadda ka mid ahi inuu yidhaahdo distoorkayagu waa Cilmaani, kuwiina hoggaanka hayaa haddii aydaan go’aan ka soo saarin ummaddu waa mid nool oo diinteeda ilaashanaysa oo ku kalsoon.”

Sh. Aadan-siiro waxa kale oo uu dawladda ugu baaqay inay si sinaan iyo xalaal ah hantida ummadda loogu qaybiyo, isla markaana marka shaqooyin soo baxaan imtixaan xalaal ah ugu kala baxaan oo caddaaladda la ilaaliyo.

“Dal wuxuu ku burburaa marka hantida cid gaar ah loo xidho, marka tiro koobani sad bursato, marka koox keliyi ay tidhaahdo aannu noolaano, dawladda waxaannu u tilmaamaynaa shaqaalahan midna $5000 uu cunayo askarigii Ceerigaabo joogayna 260 kun oo shilin la siinayo isaga oo reerkiisii uu degan yahay koonaha kale ee Somaliland halaga daayo oo ciidammada nabadda ilaalinaya ha loogu horreysiiyo oo nin Hargeysa iska fadhiya oo gaadhi cad saran, guri 30 miter oo isku wareegana ku jira ceebay dalkan ku tahay arrintaasi, musuqmaasuquna joogsan maayo haddii aynaan shaqaalaheena waxa ina soo gala si miisaan leh loo siin. Ciidammaddu si ay wax u hiigsadaan billadaha yaryar ee darajooyinka ah hala siiyo oo waxay u kala qalmaan hala siiyo. Waxaannu aad uga digaynaa baddeena ay isticmaalayaan maraakiibta axmaqa ah ee Masaarida oo dhagaxaanta samaysma 500 sanno ee kalluunku ku noolaado ayuu maanta inan yar oo Masri ah oo aan ogolayn Somaliland uu qaataa, xukuumadda waxaannu leenahay maraakiibtaas hala joojiyo Ilaahay khayr ha idin siiyee beri baad ka tagaysaan ee ummadda ayaa lehe halaga gaadho.”

Sheekhu waxa uu ka dayriyey nolosha qalafsan ee ka jirta waqtigan dalka oo uu tilmaamay in dad aad u badani saddexda waqti mar ay wax cunaan ama aanay helinba. Sidaa daraadeed waxa uu dawladda u soo jeediyey inay samayso laba kooxood oo guddi ka kooban dadka aqoonyahanka ah ee dunida wax ka dhaadhicin kara, kuwaas oo midna u tago waddamada deeqaha bixiya ka kelina dalalka carabta ee muslimka oo ay ummaddu waxay xaq u leedahay loo weydiiyo, si looga badbaado halis ku soo wajahan ummadda Somaliland ee sicir-bararka, shaqo la’aanta iyo faqrigu iskugu darsameen. Waxaannu shacbiga ugu baaqay inay gargaaraan qoysaska danyarta ah ee ku dhex gaajoonaya.

Sheekh Aadan-siiro, waxa kale oo uu qudbadiisa kaga hadlay khilaafka xisbiga KULMIYE ka dhex jiray beryahan oo uu sheegay inuu yahay wax aad looga xumaado. Waxaannu kula taliyey inay murankooda xallistaan oo ay is ixtiraamaan.

“In badan baad ummadda dagaal ugu baaqdeen oo waatii la dagaalamay, Hargeysa dumiya ayaad tidhaahdeen waa la dumiyey, Burco dumiya ayaad tidhaahdeen waa la dumiyey, Ceerigaabo dumiya ayaad tidhaahdeen waa la dumiye, kumanaan kun oo inan ayaa taladiina qaatay oo ku dagaalamay, aad baanu uga xunahay indinka oo toban ah maanta in aad meel cidlo ah ku murantaan, iyada oo kumaankumkii taladiina naafoobay maanta ay dibada taagan yihiin, maxay kuwaasi idinka sugayaan marka idinka oo cidla jooga oo aan talo qaban aad murmaysaan. Waxaannu leenahay murankiina odayaashii Waddanka ayaad tihiine si caddaalad ah u soo afjara oo distoorkiina raaca.”

Sidoo kale waxa uu Sheekh Aadan ku tilmaamay wax laga xumaado safarkii wefigii Madaxweynaha ee dhawaan tagay dalal ka mid ah Qaaradda Yurub, kaas oo uu sheegay inay ku baxday boqolaal kun oo doolar xilli dadku bakhtiyayo baahi darted.

“Waxaannu aad uga xunahay safarkii Madaxweynaha ee boqolaalka doolar ku baxeen, waxaannu aad u jeclayn in aad dib u yara dhigto, waayo haddaad tidhaahdo may keega cunaan dee dhibaatadeeda ayey leedahay, iyada oo roodhidii loogu jiro kuyuu. Safarkaasi runtii waxaanu leenahay shaabad buu ku noqday xisbiga talada dalka haya, waqti dadkeenu bakhtiyayaan,” ayuu yidhi Sheekh Aadan X. Maxamuud Xiiray

(Aadan-siiro).







Jamhuuriya Online