DALKAN IYO DADKANI MA XARAASHBAA: SHIRKA DIB-U-HESHIINTA LONDON?
'HADHOWBAY DHURANTAA, MA DHEXJOOGIN TIDHAA, WAA TAA DHOOL OLOLEYSE
WAA DHARAA R E DHACSO.’
Waxa goob mareeg internetka ah oo Wasaaradda Arrimaha Dibedda ee
dowladda Boqorotooyad a Ingriiska leedahay maalin seddexaadii lagu
shaaciyey xog ururin iyo qiimayn lagu eegayo ra’yia haan waxa
qowmiyadda ka soo jeeda dalkii la odhan jirey Soomaaliya ee haligmay
bishii January 27th 1991. Natiijada sahamintan ayaa saldhig u noqon
doonta shirka dib-u-heshiinta Soomaaliya ee la saadaalinayoo in uu
ka qabsoomidoona Magaalo madaxda dalka Ingriiska ee London.
Marka aynu eegno qodobada la gorfeyndoono iyo qaabka ergooyinka
madasha shirka ka qeyb ge laya loo qoondeeyey ayaa ah mid si
badheedha ah jiritaankii iyo qarannimadii Somaliland loogu g efey.
Ajandaha ayaa ah mid loogu talo galay in indhaha laga laliyo waaqica
siyaasadeed ee geedi socodkii Somaliland; waa gardaro cad oo ka hor
imanaysa sooyaalkii taariikheed iyo kii sharciyee d ee ummadda
Somaliland ku dhaqani ku go’aansatay aayo ka tashigooda oo waafaqsan
dhamm aan xeerarka iyo qawaaniinta adduunweynuhu ku macaamilo.
DABINADA SHIRKA KU HOOS QARSOON
Marka aad akhrido qodobada lagu gorfeeyndoono madasha shirka ayaa
waxa kuu soo baxaya q odobo qarsoon oo hoosta ka xariiqaya in
ujeedada rasmiga aha ee shirku tahay: SIDII SHARCIY AD LOOGU SAMAYN
LAHAA DOWLADDA HADDA SHEEGATA TALADA KOONFURTA SOOMAALIYA!!
Dowlad ku sheegta wadaad Shariif hormoodka ka yahay waa gacan ku
rimis dibadda lagu soo ya gleelay, markay mudadii loo cumaaday ka
dhammaatay iyada ayaa dib muddo kordhin laba sanna dood ah dib isu
caleemo saartay iyada oo weliba daaha dabadiisa alaad iswadda
(Remote Contr ol) lagaga daadihinayo. Waxaynu ogsoonahay sifaha in
xukuumad dad iyo dal wakiil ka ihi in ay ku timaado rabitaanka iyo
kalsooni ku timaada doorasho xor ah oo xalaal. Dowlad ku sheega
dibada ha lagu soo dhoobdhooba ma laha sharciyad ay cid wakiil uga
tahay.
Ummadda reer Soomaliland maanta ha ogaato in shirka lagu qabanayo
dalka Ingriisku ay tahay m id sharciyad loogu raadinayo dowlad u
taasha hadda sii dabayshanaso ee koonfur Soomaaliya ha laaga ka
aloosan maareyn kariweydey. Sabab Somaliland martqaadka shirka
loogula soo galgash aan meeshaba ma taal ee waxa haboon in aan dalka
loo horseedin burbur iy dib u dhac aan laga soo waaqsan . Dowlad
Ingriis iyo cid kale toona xaq inoogu malaha in ay inagu
martiqaadaan meel budhcad badeed iyo dowlad bukaan jiif ah loogu gar
naqayo. Shan iyo tobanka shire e dib Soomaali koonfureed loogu
heshiisiinayey midna Somaliland qeyb kamay ahay oo xeer dhaqan galay
ayeynu ka dhiganay. Sidaa darted waxa xukuumadda la gudboon in ay
tixgeliso distoorka iyo xeerarka qaranka la iskana iloobo koonfur
Soomaaliya oo toban kooxood isu barbar yaacaysa in lagu dhex milmo.
Maalinta dowlad ay koonfur ka dhalato dowlad sharciyad ku dhisan oo
cod iyo kalsooni ummadeed heysata waxa inaga dhexeysa xisaab celin,
garnaqsi, iyo sidii kama dambeys loo duugi lahaa wixii la isku odhan
jirey jamhuuriyada Soomaaliya.
Sida aynu la socono bulshada caalamka waxa kala haga heshiisyo,
xeear, iyo nidaamyo la isku wafaaqsanyahay oo ay kow ka yihiin kuwa
la xidhiidha sharciyadaha qarannimada, dowladnimo, iyo
madaxbannaanda iwm.
Haddiba xukuumadda Somaliland hunguri ka hayo in ay ka qeyb qasho
waxa lama huraan ah in dadweynii soo doortay u caddayso waxa ay
dhaafsatay qodobadan soosocda:
1. Sooyaalkii taariikhdii Somaliland ee gobanimada ka horeysey ooo
waxba kama jiraan noqondoona;
2. Lahaanshii madaxbannaanidii Somaliland ee 26th June, 1960 oo
iyana meesha ka baxday;
3. Midowgii dhicisoobay Somaliland iyo Somalia ee July 1st 1960 oo
isna taariikhdaba laga tirayo;
4. Duudsi xaqqa ummadeed ee aayo ka tashi
5. Dulmigii dowladihii koonfureed ka gesteen Somaliland uu isugu
jirey xasuuq bani aadam, boob hantidii gaarka ahayd ee dadweynaha,
iyo burbur baahsan oo dhulka lala simay adeegyadii bulsheeda sida
ceelashii biyaha, berkedihii, dhul beereedkii; hantidii ummadda reer
Somaliland ee Muqdishu oo laba iyo labaatan sannadood dad kale
dheefsanayaan.
MAJAROHABOWGA BEESHA CAALAMKA.
Tiraba shan iyo toban jeer ayaa kooxaha ku hirdamaya koonfurta
Soomaaliya Beesha Caalamku u qaban qaabisay shirar dib-u-heshiineed
si bal mar uun kala dambeyn iyo wax heykal dowladnimo lagu
masanuuniyaa uga hana qaado. Nasiib daro shan iyo tobankii shirba
natiijadoodii waxay noqotay biyo kama dhibcaan iyo hal bacaad lagu
lisay. Waxa su’aashu ay tahay shirka oo noqondoona kii lix iyo
tobnaad guul ma laga gaadhi doona? Jawaabta oo koobani waa maya.
Beesha caalamka ayaa weli u muuqato in weli tubtii hore loogu
hungoobay weli lagu sii dheganyahay. Shirkan hadda la qabanqaabinayo
iyo kuwi ka horeeyeyba waxa u dhicisoobeen waxa weeye qodobada laga
duulayo oo ah qaar aan waxba ka hirgeleyn oon marnaba koonfur
Soomaaliya nabad iyo xasilooni waarta ka abuuri Karin. Qodobada ugu
muhiimsan ee had iyo jeer Soomaali koonfureed dhibteedu u dab
dheeraatay waxa ka mid ah:
· Ku dhegganaashaha Qaranimada, midnimada, iyo jiritaanka Soomaaliya
waa “MUQADAS”
· Kooxo cidna aan ka wakiil ahayn oo had iyo jeer awood qeybsi iyo
sadbursi ku loolamaya
· Dadweynaha reer koonfureed oon haba yaratee wax talo ah lahayn
aayahooda in ay ka tashadaan.
· Xukuumada dowlado shisheeye soo dhoobdhoobaan oo hadba magaca
Soomaaliyeed ku qadhaabta.
· Ummadda koonfur ku dhaqan oon dhexdooda ka jirin wax isaaminaadi.
· Maqnaasnhaha hoggaan karti, hufnaan ama aqoon leh oo dhibta meesha
taal maareyn kara.
Waxa xaqiiqa ah in aanay sinaba koonfur Soomaaliya u degeyn inta
hadba cida loo soo cumaama daa iska dhaacinayaan in uu jiro dal
Soomaaliya la yidha oy hadba magic ula baxaan oo midaysan.
Bulshada caalamka oo dwladda Ingriisku kow ka tahayna ha ogaato in
xalka keli ah ee Koonfur Soomaaliya deganaasho loogu soo dabaali
lahaa tahay in mushkiladda meesha taala toos loo abbaaro: Qadiyaddu
Laba dal ayey 1960 lixdankii ka dhaxeysey, maantana xaalku wuxu
isugu biyo shubanayaa sidaa labad dal look ala furdaamin lahaa
madaana aanay marka horeba jirin sharci isku hayey. Intaa wixii
dhaafsani waa qalalaasaha koonfureed oon weligii soo afjarmin.
Somaliland laba iyo labaatan sannadood ayey xaq darro ugu
dabrantahay koonfur oo degi la’. Haddii la isku dayo in jujuub lau
maxlalo waxa laga dheefsandoona waa dagaal hor leh iyo dhiig qulqula
e taa ha la ogaado.
Ugu dambeyn xukuumadda Somalilandna waxa la gudboon in ay fara ka
qaado ka qeybgalka shir ka magaalada London bisha February, 2012.
Beri hore wax jirey dameer dibadeed faro ah oo inta uu aad u naaxay
ayuu maalin arkay dibi ge eso dheer oo libaax iska caabiyaya oo inta
libaaxii dusha uga baxay is yidhi dulka dhig, hase aha atee dibiga
geeska caloosha ka geliyey oo kor hadba u rideynayo. Dameerkii ayaa
is yidhi adna waxad u baahantahay labadaa gees oo kale adna maad
sameysatid. Isagoo labadii gees raadina ya ayuu kayn gelay. Waxa ka
war heshay gool, inta ay gaaday ayey ku habsatay oo madax hale eshay.
Nasiib wanaag dameerkii xoogiisii ayuu ku badbaaday oo gooshii wuu
ka fakaday, laakiinse meesha wuxu ka huleelay isagoo labadii dhegood
maqanyihiin. Waxa arkay dhidar, markaasu yidhi, “Dahaba al ximaaru
yadlubu qarnayn, fa caada masluubal udunayn .“
Waa daya kii dameer ee geesaha doonta labadii dhegoodba waa ka
maqanyihiin!!
Axmed Cali
Ibrahiim Sabeyse |
|