Cadawga qarsoon ee Somaliland

Somaliland waa dal loo soo halgamay loona quudhay naf iyo maal taas oo marna aan ka go’ahayn maanka iyo maskaxda umada reer Somaliland. Iyadooy si daa tahay ayay hadana maan aad ku arki karaysaa dad badan oo aan u dhalan gaar ahaan qoomiyada loo yaqaano OROMIYO,  qoomiy adani waxay dalka Somaliland soo galeen sanadii 1998kii iyagoo ka soo galay xadka u dhexeeya somalililnd iyo wadanka Ethiopia gaar ahaan xadka TOG-WAJAALE kuwaas oo uga soo gudbay dhica caasimada Somaliland ee hargeisa.


Hadaba dadkan soo galawtigaa waxay ku hayaan culays badan wadanka waayo dawladihii iskaga danbeeyay ee soo xukumijiray wadanka wax sharciya umay samayn dadkaa si ay wadanka u  joo gaan, waxaa mar isku dayday inay xakamayso dawladii uu xukumaayay alle ha u naxariistee  Max amed Xaaji Ibrahim Cigaal , kaas oo dhawrjeer qab-qabtay oo ka talaabiyay xadka Tog-wajaale, t aasoon haba yaraatee aan wax lataaban karo ka dhigin nidaamkaa.


Si kastana ha ahaatee, oromada maan ku dhaqan wadanka Somaliland waxay markii hore ay ku soo bateen ama ku eekaayeen caasimada laakiin waxay aalhirkii ku fideen dhamaan gobolada oo dhan waxaanay qabsadeen badiyaa ilihii dhaqaale ee wadanka taasna waxay kaliftay in  mawaad iniintii u dhalatay wadanku ay cidhiidhi xaga shaqadaa dareemeen iyadoo markii horaba ay is ka yarayd shaqadu.


Dhinaca kale, oromadu waxay si ba’an ugu tarantay wadanka waxaanad had iyo jeer arkaysaa gabadh wadata ugu yaraan shan caruura lagana yaabo inay midkalena uurka ku sido iyagoo had iyo jeer ku badan goobaha ganacsiga, goobaha cibaadada(misaajida) iyo xaafadaha dhexdooda. Oromadu maaha dad macaluul soo kaxaysay ee waxaan odhankarnaa waa dad soo shaqo tagay sababtoo ah waxay samaysaa habab aynaan dhaqan iyo caado aynaan u lahayn oo muujinaaya inay shaqo tag yihiin waxaana kamida hababkaa sida kuwan:



1- Waxays Qoomiyadani ka dawarsataa galinka hore goobaha ganacsiga iyo suuqyada halkaas o oy ka hesho lacag aad u badan.

2- Waxay duhurkii hadana ka dawarsataa xaafadaha iyagoo guri-guri umaraaya iyagoo is  qaybin aaya iskuna qaybinaaya koox-koox tagaayana dhanaan dagmooyinka ay ka koobantahay caasim adu ama gobaladuba halkaas oo ka soo hooyaan raashin aad u badan una kaladuwan raashinkaas oo ay u sameeyeen meelo kala duwan oo ay kuguraan.

3-Markay gaadho galinka danbe, waxay hadana dawarsaan masaajida iyo meelaha suuqyadaa ha lkaas ooy ay sii gacan mariyaan wixii ay ka heli karaan.

4-Ugu danbayn habeenkii waxay u galbadaan halkii uu hooygoodu ahaa waxaanay bilaabaan xisa abo badan haday tahay raashin wixii ay soo heleen dhamaantood iyo haday tahay lacag intaba.

Isku soo wada duuduuboo, dadkani waxay sameeyaan dhamaan raashinka kiisa qaydhin intay  cu naan mooyaane inta kale waxay u diraan wadankooda Ethiopia kaas oo la odhan karo badeecado raashin ah oo shawr tan ah ayaa ka baxa wadanka dhamaantii taas oo aan wax cashuur ah ka qaadin dawladu. Ta kale, lacagta ay soo helaan inta ay isticmaalaan mooyaane inta kale waxay u badalaan lacagtooda oo ah BIR waxaanay u diraan wadankooda hooyo,


Taa marka lagayimaado, waxay xataa keeneen inay muwaadiniinta wadanka u dhashay ay ugu  h anjabaan wadanka dhexdiisa. Tusaale ahaan maalinbaa waxaa dhacday anoo maraaya hotel ka BAAR-HARGEISA ayaan ku soo baxay oromo aad u tiro badan oo iskuguy jira rag iyo dumar oo  joogay hotelka agtiisa dabadeed waxaan ku idhi keena mustawaqadiinii(sharcigiinii) dabadeed w axaa ila hadlay midka mida ragii oromada ahaa waxaanu igu yidhi miyaanad ogayn inaan wadaka u dhalanay oo aad anaga markii hore nagaqaadeen!!! Amakaag ayay igu noqotay ayaar ayaanan ka dhaqaaqay waayo wax aan ugu jawaabo waan garanwaayay waayo sharciga gacanta kuma sito hadaan askari ugu yeedhana ima soo raacaayo ilaa aan kharasha bixiyo. Takale aniga iyo wiil aan saaxiibnahay ayaa waxaanu ka nimi madaarka caasimada hargeisa waxaanan bas ka soo raacnay AMBASSADOR HOTEL markaan cabaar saarnayn baskii ayaanu maqalnay sheekooyin ay is waydaarsanaayaaan dadkii baska saarnaa oo ku baxaysay afka oromada aad baanu u yaabnay waxaanan moodnay in dalkale aanu joogno inlayn baska waxaa saaran wax soomaaliya  labadaya da oo kaliya intakale waxay ahaayeen 20 qof oo iskugu jira rag iyo dumar oromo ah.



Gabo-gabadii, waxaan baaq u dirayaa xukuumada cusub ee Somaliland ee uu ka madaxdaxda yay madaxwaynaha sharafta badan ee Axmed Maxamed Maxamuuud (siilaanyo),  in uu sida ugu habo on wax uga qabto dadkaa wadanka ku soo duulay ee aynaan dhaadayn, waayo waxay sameeye en saamayn aad u wayn oo xag dhaqan-dhaqaale,bulsho iyo caafimaadba iyo iyadoo ay ka qayb qaadan doonaan Siyaasada wadanka hadii ay sidaa ku sii socoto.