An Hanbalyayno Golaha Guurtida
Meel kasta oo ay
xummadda iyo xaraaradduba gaadheen, habeenkii Jimcaha ho
os-u-dhaceedii ayaa bilaabmay. Ma hoos-u-dhac iyo baad tidhi oo aad
aammust ay. Xawliga hoos-u-dhacaasi ku socday mar ayaan ka baqay in
aynu farxadda iyo reyn-reynta la suuxnaba. Ma habeenkii xalay
ahaa! Waa telefishannadii oo gudbinaya odayaashii Gola ha
Guurtida oo meel ku wada qadaynaya. Hadda qaar baa indhaha
marmaranayay oo ru maysan waayay. Maxaa intaa raacay? Waa
kh udbado gaaggaaban oo jilayaashii Golah a Guurtida ugu
mudnaa dadka ugu bush aaraynayaan in ay isku saamaxayaan. Ma
sida ay munaasabadda u doorteen? Ma sida ay u dareemeen werwerka iyo
walaaca ummad da ku habsaday ee ka dh ashay muranka dhexdooda
ka aloosmay beryahan ugu danbee yay! Ma sida cad owgu
ugu farxay. Ma sida gacal iyo xigaalba wixii ay Somaliland lahayd
uga naxe en.
Alleylehe isha ayay
ka rideen. Ka naxow nafta waa. Isku baxa intii murankaa u rixisaay.
Haddii ay murankaa cidi ka adeegtay oo alooskiisii ka qayb-qaadatay,
inkaarta shacbiga Somaliland idin ku dhacday oo Ilaahay idankii kama
kacdaan oo kama soo kabataan. Xasan Ganey
iyo hal-abuurka tufka leh aan u rakaabsano oo nidhaahno:
“Dalka kii xumeeyoow,
Deg-deg oo ha noolaan,
Ma haddii la waayo oo habaarkaasi idin cuskan waayaa,
Xasan Ganey ayaanu mar kale ku noqonaynaa, waxaanu
leenahay:
“Dagantaad dhacaysaan,
Waa duul an lagu jirin,”
|
Hanbalyo dhammaan Golaha Guurtida madax iyo minjaba. Si wanaagsan
ayaad ka yeesheen istiqaaladdii Sheekh Axmed Nuux. Sidii ugu
fiicnayd ee ugu naxliga yareyd ayaad u maareyseen. Golaha Guurtida
dhexdiisa ayaad ku maareyseen iyada oo aanay nac iyo naxli midna ku
jirin. Haddii kale waa ay inagaga dheeraan lahayd, faraqyo badanna
waa loo yeeli lahaa oo dhinac walba waa laga soo geli lahaa. Nac iyo
naxlina kama madhnaadeen. Aan hanbalyayno Sheekh Axmed Nuux. Si
wanaagsan ayuu yeelay. Go’aankii wadareed ayuu u hoggaansamay,
ballan-qaadna raaciyay. Si loo ducaystana qedo sharafeed la isku
beer-xaadhay ayuu ku khatimay oo lagu ducaystay. Qalabka war-baahinta
kama aynu maqale, waxaan ku hanweynahay in Sheekhu fadhigiina ku
daray oo casuumaddu is-raac ahayd. Hanbalyo iyo hanbalyooyin aan
odeyga Saleebaan ah gaadhsiinno. Si mas’uuliyadi ku dheehan tahay oo
xilkasnimo leh ayuu u dhaqmay si mowjadaha kacay dal iyo dadba looga
muquurto. Diiradda iyo seebka islama seegine si fiican ayuu inoo la
dabbaashay.
Aan hanbalyayno jilayaasha kale ee xisbiyada iyo daneeyayaasha kale
lahaa. Haa markii xiisaddu ay curatay dhinacyo kala duwan ayay
sheekada ka joogsadeen. Baaqyo ayaa laga soo saaray. Shirar jaraa’id
oo nac iyo naxliba cokanaa ayaa laga qaban-qaabiyay. Idinkana aan
idiin qirno in aad maalmahan danbe naga aammusteen. Xukumimayno
‘baaddinkiinna’ bal se inta ‘daahirkiinna’ nooga muuqatay waa la
idinka ammaan helay. Arrinkii arrin Guurti oo faro-gelintu ku yar
tahay ayuu noqday. Iyaguna sidii ay ku cel-celiyeen in badan waa
kuwaa maaro u helay.
Xaaji Cabdi Xuseen, Dhugad iyo dhammaan xildhibaannada Golaha
Guurtidaba aan hanbalyaynno. Noqda kuwii aan shacbiga la kufin…noqda
kuwii aan la kadeedmin…noqda kuwii aan la kadmin….noqda kuwii aan
kadh-kadh la marin….noqda kuwii kaarkooda iyo xummaddoodaba qiyaasa
ee hadba xiisadda ku aloosanta bakhtiiya.
Alleylehe xil ayaad naga furateen. Culays aannaan qaadi karayn ayaad
naga dul qaaddeen. Salaaddiin baan isu yeedhan….Culimadii ayaan is-raadsan…indheer-garad
baan isu baaqin….ganacsatadii ayaan baadi-goobka ku daalin….barbaartii
ayaan baaqyo is-baafin……haweenkii ayaan hayaayda hagoogan….intaas
iyo in kale oo badan oo aan soo gurman ayuu xilku idin solay oo aad
ummaddan daallan furateen…Sow tii maah-maahda lagu heesay ee hore
loo yidhi:
“Hadday caano daataan,
Dabadood la qabayaa.”
Maanta dhiilladu waa doorashooyinka baaqday. Waa kuwa waqtigoodii
dhow yahay ee qaabka Golaha Guurtida loo soo dooranayaa ka kow tahay.
Waa ta Golayaashii Degaanka ee muddo-dhaaftay ee u baahan in dib loo
muddeeyo si xeradii iyo xeyndaabkii sharciyadda loogu soo noqdo. Waa
doorashada ugu muhiimsan ee shacbiga noloshiisa si toos ah u
taabanaysa. Horaa loo yidhi: “Haani gun ayay ka tolantaa.” In ay ka
mudnaato mooyaane kama liidato ta Madaxtooyada iyo ta Golaha
Wakiillada midna. Ajendaha ku darsada oo sharciyaddeeda dhakhso ha
loo maareeyo.
Maanta waxa ay ahayd in aynu isu diyaarinno doorashada Golihii
Degaanka ee 2aad. Meersiyo badan ayaynu toli lahayn. Gefaf badan oo
aynu hore u soo gallay ayaynu sixi lahayn. Haatanna waxa aynu ku
dhow nahay in aynu iskaba illowno doorashadii Golayaasha Degaanka oo
doorasho-la’aantoodu wax caadiya iska noqoto. Bal ka warrama haddii
ay doorashooyinkuba jidkaa wada qaadaan oo kuwii ay ahayd in la
doorto oo ay xeerka dhowraanna inoo aamusaan innaguna inta guul
qeyrkeen suntaday kaga gaabinno.
Ha daalina…..ha dakaamina…..daalaa-dhaca iyo deel-qaafba inaga
ilaasha…..dedaalkiinnii hore wax ku dara….soo jeeda oo ha seexanina….safafka
murmaya ha kala suntannina…..ha la kala soconina….ha u kala soconina…idinkana
yaanay idiin kala socon…yaanay idinla kala socon….xil culus baad
siddaane ha seexanina….ha salcaamina….sakalaha siyaasadeed…..dabinnada
saynsaaban iyo surimmada cidhiidhyoon Ilaahay sibiq idin ku dhaafi
Aan kaga baxo tuduc Timacadde lahaa oo Golaha Guurtida mid
ahaantiisa ugu idhaahdo:
“Xilka weyne ku saaranood,
Siddaan guul kugu siinnayoo,
Cadawgaa ma siraato oo,
Taladu kaama sal-guurta oo,
Arrimaa siddahoodana,
Ilaahay kuma seeja oo,
Sidaana waan ku duceeyay”
|
Qalinka:Boobe
Yuusuf Ducaale
cankaabo@hotmail.com |
|