|
SIDEE LOOGA MIDHO-DHALIYAA GUUSHA SOCDAALKA MADAXWEYNAHA
EE GOBALADA
Ahmed Arwo
samotalis@Gmail.com
Waxa marag ma doon ah in guul laga gaadhay socdaalka
Madaxweynha ee indho-indheenta iyo xog uruursiga ee dhul
balaadhka dalka Somaliland, gaar ahaan gobalada bari.
Waxa Mad axweynahu gaalaabixiyey safar dheer oo jid mar
ah, dhul durugsan oon jid wacan lahayn, d uruufo dhaqaale
xumo iyo mid maamul ka jiro. Waxuu taabtay xuduudka bari
ee dalka.
Waxuu siyaartay ciidamada jiida hore ee
difaaca qaran oon Madaxweyne hore gaadhin. Muu ahayn
safar dalxiis iyo nasasho. Maalin keliya ayuu ka wada
qudbadeeyey Harsheekh, Xaaxi iyo Oodweyne habeenkiina u
hoyday Burco isla subixii ayuu ka baqoolay waxuuna
cag o-dhigtay Laascaanood, Tukaraq deedna Caynabo intaba
waxay u ahayd qudbad iyo shirar isla habeenkii waxuu ku
soo gurya-noqday Burco oo subaxii filaysay inay fagaare
kula kulm aan wafdiga. Waxa la galay shirar maamulka iyo
waxgaradka Togdheer, subaxiina waa tii la sugaayey ee
waxay ahayd xus gaar ah iyo goobtii lagaga dhawaaqay
qarannimada Sooma liland iyo fagaare hadalkii. Jiirtii
subaxna waxuu cagta saaray jiidii bari iyo gobalka
kheyraa dka badan ee Sanaag. Waa jid dheer oon dhisnayn,
waa dal cabashada ugu horeysaa tah ay jid xumo. Cidi uga
waramimeyso oo isagaa hadda iyo horreyba u maray.
Waa Garadag,
Ceel-afweyn, iyo
Ceerigaabo.
http://samotalis.blogspot.com/2011/10/warkii-madaxweynaha-somaliland-ee.html
Wacdarihii Burco guji linka hoose:
http://samotalis.blogspot.com/2011/10/madaxweynaha-somaliland-axmed-siiraanyo.html
Tanina waa sagootintii Ceerigaabo guji hoos:
http://somalilandguardian.blogspot.com/2011/10/madaxweyne-siilaanyo-oo-ka-tegay.html
Haddaba Ujeedadu maxay tahay
Mahadnaq doorashadii shacbigu u codeeyeen. Waa mid
muwaadinku istaahilo, gaar ahaan reer
KULMIYE
oo ah
cidda guusha doorashu keli u sheegan karta. Waxa wafdiga
weheliyey Guddomiyaha xisbiga Muuse Biixi oo si gaar ah
ula kulmaayey guddiyada xisbiga iyo hawl wa deenada. Waxa
iyana dhankooda ka waramaayey waxqabadka xukuumadda
Wasiirada ka midka ahaa wafdiga.
Qiimeynta wax-qabadka xukuumadda ee gobalada.
Madaxweynaha waxa u suurtagashay i nuu toos u dhugto wax
qabadka Wasaaradaha ee gobalada isagoo hore u hayey
warbixin ta xukuumadda. Waa qiimeyn uu ku arki karo
dhabta waxqabad iyo warbixintuu ka hayey Wasiiradiisa.
La-kulanka bulshoweynta gobalada si uu uga dhegeysto
tabashadooda iyo halkey waxqaba dka ugu culus ka rabaan,
tabashadooda maamul, qiimeyntooda wasaaradaha iyo
saraakii s ha u xil saaran.
La-kulanka maamulka gobalada iyo degmooyinka oo leys
dhaafsado xogwaran labada dhina c ah.Baraarojinta iyo kor-u-qaadka dareenka wadajir,ilaalinta
nabadda, ka-qaybgalka horu marinta dhaqaale, iyo
wacyigelinta guud ee bulshada.
Kolka intaasi ahyd hadafka socdaalkani, side looga
faaídeysasn karaa:
1. Waa in la helaa qoraal dheer oo xubnaha wafdigu ka
shiraan kana qoraan gobal kasta iyo degmo kasta
xogwarankeeda. Dabcan cid ayaa u xilsaaran qoraalka,
waxa se muhiim ah in xogwaran dhmmeystiran oo xubinaysan
la helo lagana shiro oo qoraal leysku raaco la qoro si
loogu gudbiyo Madaxweynaha.
2. Qoraalka isagoo qiimeynaaya, kuna daraaya dareenkiisa
iyo siduu u arko waa inuu ku qo áan qaataa, isagoo u
gudbin doona kolba wasaaradda iyo hayádda ay khusayso.
3. Si qiimeynta wasaaradaha loo dhammeystiro, waxa
habboon in wasaarad kasta laga dal bo warbixineedka
sanadka ay xilka haysay iyo qorshaheeda sanadka soo
socda oo gobalay san oo degmadeysan.
4. Taasi waxay ay cadayn doontaa hawsha laga filaayey
inta qabsoontay, waxa hortaagan iyo siday u dhaqaajin
karto mustaqbalka.
5. Waxa u fududanaysa Madaxweynahu inuu dabagal dhab ah
ku sameeyo waxqabadka xuk uumadda, iskuna xidho dareenka
bulshada gobalada iyo baahiyaha dalka iyo barnaamij
haw leedka ee Wasiir kasta ka filaayey.
Waxaan ahaa nin in badan ku taliyey in si degdeg ah loo
maro dalka isla doorashada dabad eed si bulshada loogu
mahadnaqo. Waxa waayo-aragnimada Madaxweynahu noqotay in
so cdaalku ku wacan yahay mid mahadnaq, iyo wax-u-sheeg
noqda oo horta wax la qabto, lan darso duruufaha dhabta
ee maamulku dhaxlay. Waana mid ka muuqata guusha laga
gaadha y. Waxa si gaar ah u qurxiyey socdaalkan iyadoo
dunidoo dhan laga daawanaayey isla mar telefishanka
qaranka. Waxayna noqotay mid aan cidina midab kale iyo
maroorin siyaasadee d loo helayn. Waa indhahaaga iyo
dhegahaaga ayaa kuu macalin ah,
Xiligan oo lagu gudo jiro diyaarinta miisaaniyadda 2011,
waa in lagu saleeyaa siyaasadda iy o aragtida
Madaxweynaha kolka uu darso xogwaranka socdaalka iyo
qoraalada laga qoray, warbixinta wasaaradaha iyo
hayádaha ee la xidhiidha waxqabadka sanadka, qorshihii
2010 waxa ka qabsoomay, sababta ay u qabsoomi waayeen,
iyo qorshahooda 2011 oo degmedy san oo gobalaysan. Taas
ayaa sal looga dhigi karaa miisaaniyad ka turjumta
hadafka siyaas adda hormarinta dalka oo dabcan ku dhisan
himmilada shacbiga ooy xakamaynayso italka maamul iyo
dhaqaale ee dalka iyo kala doorashada baahiyaha badan ee
meel walba jira oon marba xoogaa la daboolo,iyadoon
cidina filayn in mar qudha iyo xili dhow toona la wada
dab ooli karo.
Waxa qiimeyntani tahay mid habboon inay ku soo uruurto
abaalmarin isgu jirta mahadnaqa, canaan, dalacaad,
casilaad, wax-bedel iyo garabtaabasho dheerigelin. Waa
in hawlwadeen ada heer qaran, gobal, iyo degmaba la
qiimeeyaa oo la saaraa miisaanka, (Performance
Ev aluation). Waxa socdaankani yahay fursad uu
madaxweynahu u helay inuu toos ula xidhiid ho bulshada
soona arko duruufaha dhabta ah, iyadoon turjumaan iyo
dayr midna u dhaxay n.
Madaxweynahu waxuu muujiyey inaan cidina uga
dhabaradkeen kolka danta guud iyo horu marinta bulsho loo
dhaqaaqo. Soo-jeedka dheer, iyo safarka aan nasashada
lahayn, iyo dh egeysiga aan haamansiga lahayn iyo
dulqaadka uu dhexgalka bulsho ee habaas iyo garbin midna
uga joogin dhex-socodkooda, maqalka canaantoodu,
cabashadooda, u dulqaadka bu uqa iyo muranka mararka qaar
dhexgalka ka dhasha, waxa hubaal ah inuu Madaxweyne
A xmed maankiisa ku sajilay barnaamaj hor leh oo waxqabad
iyo horumarin maamul oo cusub leh si loo dhammeystiro
qorshaha sanadka inta ka hadhsan iyo in la helo
miisaaniyad horum arineed sanadka soo socda.
Ugu dambeyn, aan bulshada ugu yeedho qiimeynta dhabta ah
ee socdaalka iyo hammiga d adweynha. Aan noqon dad hore u
socda oon ka waantowno dib usocodka, iyo muranak
ma-dhalayska ah. Doodo ha noqoto waxqabad iyo sidaas
ayey ku wacanatay iyo sidana ka hab boon. Mucaarid iyo
muxaafidku ha ku loolamaan waxqabad iyo barnaamaj
hawleed, dadwe ynahuna ha nqodo mid u darban danta guud
iyo la-xisaabtanka mas’uuliinta ay hawsha u
dhiibteen.Ogow masúuliinta xisbiyada iyo ururaduba waa
ka mid oo xil qaran ayey hayaan, waxayna tartan ugu
jiraan hogaaminta berri ee yaan la-xisaabtankooda la
yareysan. U fii rso doodahooda, odoros barnaamajkooda iyo
hab-dhaqankooda maamul.
Aan qiimeynu waxqabadka manta si aynu u helno mustaqbal
wacan.
Wadajir iyo
midnimo
Mahad oo dhan Alle ayaa leh
Ahmed Hassan Arwo
La-taliyaha Madaxweynah ee Dhaqaalaha
http://www.facebook.com/pages/Ahmed-Arwo/246544372035127#!/pages/Ahmed-Arwo/246544372035127
samotalis@gmail.com
|