Max’ed
Kaahin oo si ba’an u weeraray Rayaale iyo
Komishinka Doorashooyinka
Hargeysa (Longlivesomaliland
News) - Mujaahid Max’ed Kaahin oo ka mid ah masuuliyiinta sar sare
ee xisbiga muca a ridka ah ee kulmiye ayaa si wayn u naqdiyay
marxalada waqtigan uu wad anku marayo. Waxa uu max’ed kaahin
ku macneeyay xaalka wadanku uu mar ayo mid maalinba maalinta ka
danbeeya sii xummaanaya isaga oo eeda arink aana dusha ka
saaray xukuumada M/wayne Rayaale.
Dhinaca kale waxa uu mujaahid Max’ed Kaahin uu weeraray
masuuliyiinta komishanka doorashooyinka Somaliland oo uu ku
tilmaamay in ay yihiin niman qayrul masuul ah.
Waxa kale oo uu ka hadlay,Go’aanka ay xukumada Somaliland ku soo
rogtay agaasimaha Enter Peace Samora iyo go’aankii ay soo saareen.
Waraysigan waxa mujaahidka la yeeshay, Ibraahin Abdirahman Qaasim,
oo ka tirsan wariyayaasha shabakada wararka ee WARYATV. Waxana u
Ugu horayna waxa uu weydiiyey bal sida uu Max’ed Kaahin ahaan u arko
baaqi ay soo saareen haaya’ada enter Peace? Waxaanu ku jaawabay
J. Baaqan ay soo saareen deeq bixiyayaashu waxay daba socotay
go’aankii ay wada jirka u qaateen gudoomiyaha xisbiga UDUB ahna
murashaxa xisbigaas Md Daahir Rayaale iyo komishanku ay wada jira u
qaateen, baaqaasi oo ahaa baaq qarsoodi ah, baqaas oo ahaa mid
sharci daro ah, baqaas oo ah komishankii oo ka mid noqday xisbiga
UDUB isla markaana eedaynaayey haaya’ada caalamiga ah iyo kuwa deeq
bixiyayaasha ah. Sida ayna ka la socono waxay ku sheegeen in
mashruucii diwaangelintu uu fashilmay, anigu xisbi ahaan taas ma
qabno waana arin gaf ah oo lagu samaynaayo dadkii deeq bixiyayaasha
ahaa ee arintan inaga caawinayaayey”
“Waxaynu ka war haynaa war-saxaafadeedkii deeq bixiyayaasha oo aanu
hada hayno, waxay samaysteen wax ay ula baxeen guddiga
dimuquraadiyada jamhuuriyada Somaliland oo ka kooban Ingiriiska,
Maraykanka, Sweden, EU, Norway, Denmark iyo Swaziland oo dhamaantood
inaga caawinayey arrimaha doorashooyinka iyada oo ay hawshani tahay
tii komishanka in kastoo ay ku fashilmeen komishan ahaan. War-saxaafadeedkani
waxa uu xanbaarsan yahay waa laba shay, kaw Somaliland oo laga hor
keenaayo oo cadaawad la dhex dhigaayo iyaga iyo beesha caalamka gaar
ahaan international community-ga ama dalalka qaadhaan bixiyayaasha
ah oo mudooyinkii ugu danbeeyey inaga iyo dalkii somaliya ina kala
saaray oo guddi gooniya inoo kala sameeyey.
Waxaa uu intaas ku daray Max’ed Kaahin in doorashooyinka ay hor
kacaayeen nabada iyo hanaanka dimuquraadiyada Somaliland ay ku
talaabsatay mudadii koobnay ee ay jirtay, isaga oo arintaas ka
hadlayna waxaa uu yidhi
“Doorashooyinkeenu waxay horseed u ahaayeen, nabad galyadeenuna
waxay horseed u ahayd inay Somaliland noqoto dal ka tirsan bulshada
caalamka oo waliba ka mid noqotay goloyaasha aduun weynaha looga
taliyo, sida jimciyada quruumaha ka dhaxaysa, sida jaamacada Africa,
sida urur goboleedka mandaqada geeska Africa ee IGAD iyo sida ururka
jaamacada carabta, waxaas oodhan dariiqa aynu u maraynay waxay ahayd
dariiqa dawlada wanaaga iyo maamul hufnaanta ee la yidhaahdo (Good
Governance) oo hada soo gabaabisayaaya oo ay dawladu gowracayso
mudana aanu gacmaha ka haynay balse aad imika moodo inay kolba
nagala muruxsanayaan”
Geesta kale waxaa uu Max’ed Kaahin si mug balaadhan leh uga hadlay
go’aankii ay xukumadu ka qaatay sarkaalka haaya’ada Enter Peace,
waxaanu hadalkiisa ka mid ahaa
“Arinkan kale ee uu maanta madaxweynuhu ku amray ee ay daraato ku
shireen (Komishanka iyo Madaxweynahu) waa arrin duminaaysa nidaamkii
geedi socodka iyo dimuquraadiyadii Somaliland, waana arrin si buuxa
Somaliland uga gadoominaaysa bulsho weynta caalamka.
Saaka xubintii ka joogtay haaya’ada Enter Peace boolis ayaa ku
gadaaman iyada oo uu madaxweynu amaray in dalka laga mustaafiriyo,
wasaarada arrimaha guduhuna amartay waana arin ayaan daro ah,
waxaanay saaka komishan ku sheegu soo saareen baaq aanay u dhamayn
xubnaha komishanku waxaana si wada jira u soo saaray xubnii gacan
saarka la lahaa xisbiga UDUB, ilaa iyo xalay xisbiga UDUB iyo
madaxtooyada xubnihii kale ee komishanka guryahooda ayaa lagu
weeraraayey si ay uga hadlaan arrintani oo ah tii curfiga nabad
sugida iyo curfigii hanti wadaaga kacaanka somaliyeed waa wixii
20-ka sano ay somaliya ku burburtay ee ay gaaladuna ugu yeedho
(legacy) hanaan dhaqameed ama dhaxal-tooyo.
Waxaanay komishanku ku sheegeen war-qadooda qodob ay ka mid yihiin
waxa uu mar walba ku hawlahan yahay (Samora) in uu qas iyo qalaase
ka abuuro dalka.
Xisbiyada mucaaridkana ugu sheego mar walba warar aan jirin oo been
ah.
wuxuu diiday amarkii gudoomiyaha komishanka iyo xubnaha kale ee ahaa
in aanu qaybiyo liis macmal ah
Waxa kale oo uu intaas raaciyey Max’ed Kaahin in gabi ahaanba ay
been abuur iyo khiyamo yihiin siyaasada iyo fikirka gudoomiyaha
koomishanku, waxa kale oo uu xusay in xisbigooda ay xukumada ku
sheegto mid ay ku jiraan Al-qaacida iyo Al-shabaab, sidoo kale waxaa
uu sheegay Max’ed Kaahin in aanu sarkaalka Enter Peace labada xisbi
si gooniya ula shirin, waxaana uu yidhi
“hada siyaasada iyo fikirka gudoomiyaha komishanka jaamac Sweden
ayaa waxa ay wada yihiin been abuur, khaa’inimo, Macamal, musuq
maasuuq, sidaas daraadeed anaga fariimo macmala nalooma keenin liis
aan suuro gal ahayna nalooma keenin.
Samora meel uu xisbiyada kula shiray ma jirto, xisbiyada Kulmiye iyo
Ucidna meel uu kal shiray ma jirto, ma lihin anagu xisbiga UDUB
masuuliyiintiisa hab dhaqankooda madaxweyne Daahir Riyaale iyo
wasiirada hab dhaqameedkii nabad sugida oo kale ah eek u hawlan in
ay dawladaha geeskan afrika iyo kuwa yurubiyaanka ku yidhaahda
xisbiga Kulmiye waxaa ka tirsan Unugyadii Al-Qaacida, Xisbiga
Kulmiye waxaa jooga Al-Shabaab sidaas ayay dawladaha oo dhan ku
yidhaahdaan, Siilaanyo ah oo Gaboose ayaa ka mida balse anagu ma
tihin dadkii hore ugu caan baxay ee dal weynihii somaliya lasku
odhan jiray ee qaranka basaasay, anagu kuwaas ma nihin.
Hada arrinka laysku hayaa muxuu yahay?,
J. Arrinka laysku hayaa waxa uu yahay, gudoomiyaha komishanka oo
Daahir Riyaale wakiil u ah iyo Riyaale ayaa wax ay leeyihiin liiskan
jamhuuriyada Somaliland ka soo baxayaa waa in la qubaa oo waa in
laga soo saaraa tiro u dhaxaysaa ilaa lix boqol oo kun iyo ilaa
todoba boqol oo kun, ilaa hada ma garanayno anagu nin umadiisa iyo
dalkiisii ku mitida la’a oo ku dagaalami la tiradii codbixiyayaasha
iyo wixii aynu aduunyada la hortagi lahayn ee ahaa milyanka iyo
googo’a, halkii aynu laabta ka garaacan lahayn ayaa waxa la leeyahay
guud ahaan ilaa laba boqol oo kun ha laga soo reebo.
Qodobka labaad haaya’adana iyo komishanku waxay isku maan dhaafsan
yihiin lacagihii musuq maasuqa ku baxay ee qaadhaan bixiyayaasha oo
la laayahay shan boqol oo kun oo dollar xisaab celinteedii ilaa
hadana ay rabaan xukumada iyo komishanku shan boqol oo kun oo dayn
ah oo ay jeebada ku shubtaan (Komishanka iyo Xukumadu)
Max’ed Kaahin oo ka hadlaayey musuq musaaqa halka uu ka taagan yahay
xisbigoodu ayaa sheegay aanay xisbi ahaan Enter Peace la lahayn wada
shqayn, intaas waxa uu raaciyey in aanay kulmiye ahaan basaasin
ahaan jirin sida uu ku eedeeyey Xukumada, waxaana ka mid ahaa
hadalkiisii
“Anagu gacan saar lama lihin, sidoodana basaasiin maanu soo ahaan
jirin, qaran kayagana ka sinaysan mayno kana been sheegi mayno,
sidaas daraadeed waxaanu leenahay goorma ayuu Samora Tuug noqday?
Goorma ayey Enter Peace noqoday haaya’ad inagu xad gudbaysa? In
badan ayay Somara iyo Jery iyaga oo komishanka la socda ay hor
fadhiisteen madaxweyne Daahir Riyaale.
Hadaba markaas tuug may ahayn, oo markaas qarankeena may duminaynee,
oo markaas inamay baabinaynee goorta ay ina baabinayaan waa goorma?
Waa markii ay soo saareen liiskii codbixiyayaasha, Eter Peace waxay
leedahay “the donors recognize that the production of the voters
list as positively evaluated by the independent U.S Company,
provides credible basis for holding a free affair election” . Taasi
oo noqonay teeq bixiyayaashu waxay aqoon sanyihiin liis codad ah oo
uu soo saaray kambani madax banaan oo maraykan ahi, isla markaana
cadayna u ah doorasho in la galo.
Mar uu Max’ed Kaahin is bar bar dhigayaayey deeq bixiyayaasha iyo
xukumada ayaa waxa uu sheegay in deeq bixiyayaashu ay ugu lexo jeclo
badan yihiin madaxweyne Daahir Riyaale dalka Somaliland, wuxuuna
intaas ku daray in aanay komishanka iyo Madaxweyne Daahir Riyaale
aanay boobi Karin xisbigooda, waxaanu uu yidhi:-
“Intaas kadib anagu waxaanu u aragnaa in ay deeq bixiyayaashu ay
dalka uga dhaqaale iyo lexo jecelo badan yihiin madaxweyne Daahir
Riyaale, sababtoo ah haa’ayahani waxay dalka ku caawiyeen seddexdii
sano ee ugu danbaysay 170 milyan oo yuuro oo u dhiganta in ka badan
200 oo Milyan oo dollar, halka madaxweyne Daahir Riyaale cashuur
bixiyayaasha lacagtooda uu dalka miisaaniyada uga dhigay shan
sanadood 160 milyan oo sanadkiina noqonaysaa dhawr iyo sodon doolar
lacagta inteeda kalena ay iyagu jeeb kooda ku shubtaan, markaad
arinkan dhan walba ka eegto waxa weeyaan in la duminayaao qaranimadi
Somaliland.
Waxaa taas loo samaynayaa in qolmado, suuq madaw iyo meel aynaan
waxba isla ogolayn doorashada lagu galo, anagu arinka aanu ka
hadlaynaa ee aanu ka qaylinaynaa maaha Daahiri Riyaale isaga oo
jaamac Sweden iyo xubno kale oo ka mid komishanka ayey idin boobi
karaan oo ay idin fara maroojin karaan taas awood uma laha, xubno
kale oo uu ka mid yahay taliyaha booliska, badhasaabo iyo wasiiro
way jiraan balse anaguna awoodii aanu is kaga hortaagnay ayaanu
leenahay”
Xog waraysigan oo uu Max’ed Kaahin kaga hadlayo arrimo badan ayaa
mar uu la hadlaayey bulshada Somaliland waxa uu ugu baaqay in seddex
qodob ka digtoonaada, iska markaana ay waxyaabo badan isha ku
hayaan, waxaana uu yidhi
“Bulshada reer Somaliland waxaanu ugu baqaynaa seddex qodob inay ka
foojignaadaan
Waxaa la burburinayaa nidaamdkii geedi socodka Somaliland.
Nidaamkii doorashooyinka Somaliland
Waxaa la burburinayaa wadadii aynu u maraynay ictiraafka Somaliland.
Waxaan filyaa in aad si weyn ula socotaan in shalay (daraad) uu
mudanihii kongarayska guddi hoosaadka maraykanka u qaabilsan
arrimaha Africa in uu yidhi wasiiru khaarajiyahooda (Somaliland) la
kulmi mayno waayo ma matalo masiikra umadooda iyo dantooda kama
turjumaayo, halka maanta laysku haysto deeq bixiyayaasha waxaa kale
oo la leeyahay burburinta umada ka daaya anaguna ka daaya ayaanu
leenahay.
Dad weynaha Somaliland ha u diyaar garoobaan samata bixinta
qarankooda, dadweynah dibada jooga ee reer Somaliland waxay u heelan
yihiin qaran ay dib ugu soo laabtan oo la aqoon san yahay, horena
waan uga hadlay ayaan filayaa Waryatv waxa uu madaxweynu yimaada
wadamada yurubta xiliyo uu barafku da’aayo oo caruurta gu’u jirka ah
ay la taagin yihin dabaysha iyo barafka waxaanay inta badan ka kala
yimaadaan gobolada iyo degmooyinka ka ag dhaw dalka uu booqdo
madaxweynu, dadkaas qurba jooga ah abaal gudkoodi waxa uu noqday in
la xidh xidho wariyayaasha ka hawl gala idaacada ay leeyihiin qurba
joogu, idaacada Horyaal madaxweyne Daahir Riyaale iyo xukumadiisu
waxay u yaqaanaan Radio Qudhmis, Radio Qudhmisna waa kii SNM-ta
markii uu nabad sugida ahaana sidaas ayuu u yaqaanay, imika oo uu
madaxweyne yahayna sidaas ayuu u yaqaanaa, abaal koodii soo
dhaweyntuna kaas ayuu noqday”
Ugu danbayntii waxa uu si weyn farta ugu goday Max’ed Kaahin xadhiga
had iyo jeer loo gaysto saxaafada madaxa banaan, waxaanu sheegay
“Waxaa kale oo iyana ayaan-daro ah in uu maanta xidhan yahay
Television-kii Horn Cable Tv, marka aad aragto saxaafadii oo la
xidhaayo, markaad aragto wariyayaashii oo la xidhaayo, markaad
aragto deeq bixiyaashii iyo aduunyadii dimuqraadiga ahayd oo
Somaliland laga eryaayo”
LongliveSomaliland News Desk
Hargeisa, Somaliland
|