Madaxtooyada ama Xukuumadu Dib Ha Isugu
Noqoto Wa Lagu Dhex Jiraaye




Waxa hubaal ah in xukuumadan cusub ay jirto wakhti yar oo afar bilood gaadhin taasoo an la gadhin wakhti dhalecayn ama amaan badan loo jeediyo. Way jirtaa in daruufaha xukumadan la kowasatay oo ka mid ahayd; dawlad wada cusub min wasiiro ilaa DG, khasnad madhan iyo hayado wada cusub. Waligeed hore taarikhda Somaliland ma dhicin xaaladas mid la mida oo hore usoo martay. Hadii laga tegi waayo, waxa ugu dhoweyd sanadkii 1991 marki Somaliland la xoreyey ee xukuumad cusub iyo k hasnado madhan wax walba bilaw laga soo bilaabay.


Hadaba markan xaaladas iyo durufahas eegno waxan odhan karna waa la fili kara isla jaan qaad  la’a an dhacda. Hadana sidaasoy tahay ayaay dedaal badan mujisay xukumadu, taaso ay ku kasbatay amaan badan.


Laakin waxyaabaha iga yaabiyey ee ujeedada maqaalkaygu tahay waxa weeye dhacdoyin kala  duw an oo aan hore uga dhici jirin xukuumadii hore oo ka dhacay Madaxtooyada Somaliland. Tusaale  aha an waxa jirtay mudo laba bilood laga jogo in maregaha internetka lagu faafiyey sawir gabadh ku gas hay Madaxtoyada Somaliland. Sidoo kale waxan maalin dhoweyd ku arkay maregaha internetka saw ir ashkhaas wariyayal iyo shaqale ah Madaxweynaha kula galeen Madaxtooyada o lagu baahiyey ma regaha Somaliland qaar ka mid, gaar ahaan kuwa xukuumadi dhacday ee UDUB.


Dhinaca kale, waxan arkay maqalo la shegay inay shaqsiyad qoreen oo lagu bahiyey maregaha Qara n News oo xukumadi dhacday taabaci jiray, kaasoo lagu shegayo inay daba socdaan hadalo dhex ma ray Madaxweynaha, Chief Of Cabinetka, Madaxweyne ku Migenka iyo Wasiiro xukumada ka mid ah. Ujeedada maqaaalkaas waxay ahayd guud ahaan mid lagu dhalecaynayo xukuumada, hase yeshe, ga ar ahaan waxu u muuqday mid xukuumada dhexdeda cid gaar ah lagu dhalecaynayo.


Hadaba shekoyinka la leyahay waxay dhex maren madaxdaas run ha noqdan ama yanay noon, laakin waxa hubaal ah marka laysku daro sawirada lasoo gelinayo maregaha iyo maqaaladas la xidhidha sh ekoyinkas, in ay jiraan ashkhaas ka mid ah xukuumada Somaliland,ha ahaaden wasiiro ama shaqaale oo aan aqoon sida loo ilaaliyo Sirta Qaranka, amaba dagaal qarsoon kula jira xukuumadii ay ka midka ahaayen iyagoo dano gaar ah wata.
 

Sidaa darted waxan usoo jeedinaya xukuumada Md Silanyo in ay dib isugu noqoto oo masuuliyinta x ukuumadeeda eegto inay isku dhinac u wada socdaan iyo inay kala socdaan. Sida muuqata waxa  xu kuumada ku jira rag badan oo dano gaar ah leh oo mid walba dantiisa dhinac ka fulinayo. Taasi ma  x uma oo siyaasigu han iyo damac ayuu u taagan yahay mar walba. Hase yeeshe, mararka qarkod iyo inbadan damacas iyo danta gaarka ah waxay in badan ka hor iman karta danta guud ee qaranka iyo xukuumadaba. Taasina waxa ay dhaawac ku keenaysa himiladi iyo rajadii shacbiga Somaliland ugu  ri yaaqeen taasoo ay kaga rays teen xukuumadi arxanka darnaayd ee ka shaqaysanaysay.


Ujeedada farintan kor ku xusana ma aha mid aan dad gaar ah uga jeedo, hase yeeshe, waa mid ii mu uqatay oo hadaan fiiro gaar ah laga yeelan oo xukumadu dib isugu nooqon dhibato ku keni karta Qaranka iyo xukumadaba. Waxaana hubaal ah hadii xukuumad ay sir yeelan waydo ama masuuliyinta xukumada ka tirsani isku hadaf ahayn waayaan in dhibaato hor leh ay abuuri karto.

 

 



Wa Bilaahi Tawfiiq

 

 

 

 

Xusen Maxamed Sugule
Dubai, UAE