MAANSO
IYO SHEEKO-QOSOL: QIIRADA QURBO-JOOGA
Qalinkii: Jamaal Cali Xuseen
Nin reer u dhashay oo
qurbaha ka tegey ayaa markii ugu horreysey waddanka ku
laabtay isaga oo aad u qiiraysan. Maalin buu isaga oo
lugaynaya meel ka mid ah magaalada Hargeysa wuxuu soo ag
maray waab yar oo ay islaani shaah ku iibina yso,
halkaas oo uu fadhiyay nin kale oo isagu dadka aan weli
waddanka ka dhoof in ah. Halkaas waxaa ku dhex
martay saddexdan shakhsiyadood sheeko qosol xik
mad leh oo fariin muhiim ah xanbaarsan, iyo weliba
Maanso jiifto ah. Ninkan qurb aha ka yimi waxa la
yidhaa "Qurbaawi",
islaantana waxa magaceeda la yidhaa "Qaleeya",
ninkan waddanka degganaa ee islaanta waabkeeda hore u
sii fadhiya yna waa "Qowdhan".
Ninkii Qurbaawi ayaa markuu waabkii soo istaagay hadalka
bilaabaya oo odhana ya:
"Meeshan sidee baad ugu
nooshihiin, waa meel ay dadkii dhisan waayeen, bal eeg
siday u burbursan yihiin waddooyinkani. Weligay meel
sidaa waddooyinkeedu u xun yihiin kumaan arag caalamka
intaan marayay."
Islaantii meesha shaaha ku
iibinaysay ee Qaleeya ayaa u jawaabaysa oo odhana
ysa:
"Hooyo waan ku arkaayoo nin
dibadda ka yimid baad u eegtehee, miyaanad hoo yo
la socon wixii waddankan ku dhacay. Beri baa waxa la
yidhi markii ay diyaara dahii dawladdii
Siyaad Barre dadka
Hargeysa ku rushaynayeen
ayaa oday iyo is laantiisa iyaga oo jooga
Geed Deebleh, ay halkaa
diyaaraddii ka soo baxday maa lin ka mida
maalmihii rusheyska.
Odaygii ayaa
islaantii ka cararay intuu aad u naxay markay naftii
qabatay. Ka dib markii ay dayuuradihii dhaafeen ayaa
islaantiisii odhanaysaa "Bal odaygan fulay ga ah
eega, raggii hore ma iyagaa carari jiray".
Odaygii baa intuu
deg-deg u soo booday dhakhso ugu jawaabaya islaantiisa
oo o dhanaya "Ee
orodoo naga tag, raggii hore ma samadaa lagaga iman
jiray" Islaant ii Qaleeya
oo tusaalahaa u soo qaadatay oo ku leh ninkii Qurbaawi;
dhulkan Soma liland samada ayaa lagaga yimi oo ha
barbar dhigin waddamadaa aad soo aragt ay ee aanay
iyaga cidi rusheeynin.
Ninkii
Qurbaawi baa dhinacna ugu
qushuucay tusaalahan qosolka iyo xikmada wa ta ee
ay islaantu u dhiibtay, dhinacna ka yara xishoodsan oo
isagoo is dhaafna ka muuqdo ku leexinaya arrintii
Siyaasiyiinta waddanka oo odhanaya:
"Hooyo waan ku fahmee,
laakiin waddankan siyaasiyiin ayaa ku ciyaaraya oo aan
dadkii waxba u qabanaynin",
halkaa waxa doodii la wareegaya ninkii meesha fadh
iyay ee "Qowdhan" oo
hadalkii qaadanaya oo odhanya: "Horta
qolooyinkiinan qu rbaha nagaga yimaaddaa
ereygan siyaasad qalad
ayaad ka fahamteen oo dhinac kale ayaabad u qaaddeen".
Ninkii Qowdhan oo
hadalkiisii sii wata ayaa odhanaya:
"Beri baa nin reer miyi ah
lagu yidhi bal waxaad sharaxdaa erayga "Siyaasad"
mic nahiisa? Ninkii reer miyiga ahaa ayaa intuu
dhinacyada eegay odhanaya isag oo sharaxaya erayga
siyaasad; " Erayga Siyaasad waa marka
konton nin oo isku re
era oo meel ku shiraysa adigoo shirka kula jira uu midi
kabahaagii gashado mar ka shirka laga soo baxo,
sidii aad u garan lahayd kii kabahaaga gashaday baa la
yidhaa "Siyaasad". Sidaasuu
ninkii reer miyigaa ahaa u sharaxay siyaasad.
Hadalkisii isagoo sii wata ninkii Qowdhan wuxuu
odhanayaa:
"Markaa ninkaagan dibadda
ka yimidoow dareenkaagu ma xuma laakiin halkaa ay
diiraddu kaa qabsatay maaha xaalku, wax aad siyaasad
moodaysid ayaan siyaasad ahayn. Ma ogtahay in Dhulkii uu
idinka uun idin sugayo oo aan cid kale u maqnayn,
haddaba malaha war baa kaa maqane bal aan kuu sheego
waxoogaa Maanso ah oo la yidhaahdo "Qiirada Qurbo-Joogga"
oo aan anigu maalin dhexda as ah Qurbo-Joogga
adiga oo kale ah kula hadlayay.
Waxaanu yidhi;
Hadday
qiiro ku hayso
Dalka qiimo u hayso
Quluubtaadu la hayso
Qalbigaagu la haysto
Qurbo-joog waan ku rabnaa.
******
Qanacaa deg-degee
Dadkii quus ka dhigaaya
Qoonsimaadka abuuray
Qiyaastii laga yaabay
Adoo quudhsi ka reebay
Qunyar sheeg danta guud.
******
Qarankan waddankeenna
Qaadhaankaa dibaddaa
Qatanaanta ka saara,
Qaaddirkeen ku ilaali
Qalbigaa ummaddeenna
Quluubteeda hagaagsan
Qolofteeda midaysan
Quwad weeye sarraysa.
******
Qoraalkii xusuustii
Qawlaysatadi baas
Qudhunkii berigii
Qiilkii dabar-goynta
Qoladii hor-istaagtay
Qurbo-joog qayb ka ahaa
Dadkuna weydiin qirayaa.
******
Qiyaamaha xasuustiisa
Qaaddirkeen Allaheen
Quraankeena nimcaysan
Qoraalkiisa hanuunsan
Qunyar baa lagu sheegay
Gacantoo lays qabtaa
Qudh-bax lays tusaa
Qadarin laysku qiraa
Quus laga reebo dalka hooyo,
Waa mid diintu qiraysoo
Qaaddirkeena u qushuucay.
******
Qayrkiin Afrikaan
Qiyaastii arligooda
Qurus-doonka shacbigooda
Qarqiyoo kor u qaad
Qurbahay ka kaceen
Quudkay u kaceen
Gaajoy ka qabteen
Muruq bay qotonsheen
Maskax bay ku qabteen.
******
Qurbo-joog xisaabteenna
Qiraynaa samahaaga
Inaad qayb ka ahaato
Siyaasadda qarankeenna
Qorashaha ummaddeenna
Qaabka waddankeenna
Qayb weeye ku sugaysa.
******
Qof kale inaad eegto
Qaranka aad ku hallaysid
Qiyaastii ma filaayo
Dadkuna way la qabaa.
******
Qorsheeyoo is-diyaarshoo
Qac ku siiya indhaayoo
Qawlkiinna adkeeyoo
Qiimeeya baahida,
Qaabbila danyaroo
Qaylo dhaan ugu baxoo
Qudh-bax weeye dadweynoo
Qiil dambaan jireynoo
Waa sidaa Qurbo-joog
Qarankaydin sugaayee.
******
Eesh Qiyaasak Qurbo Joog, Qaran kaydin
sugaayee!.
|
Jamal
Ali Hussein
Jamaal71@yahoo.com |
|