‘Itoobiya Waa Saaxiib Dhab ah oo Somaliland Leedahay’Wasiirka Arrimaha Dibedda oo faahfaahin ka bixiyey caqabadaha ugu waaweyn ee horyaal Somaliland

Hargeysa (TNN)- Wasiirka Arrimaha Dibedda iyo Iskaashiga Caalamiga ah Dr.Maxamed Cabdillaahi  Cum ar, ayaa faahfaahin ka bixiyey caqabadaha Somaliland horyaal ee u baahan in qaran ahaan wax laga qabto.

Dr. Maxamed Cabdillaahi Cumar oo gelinkii dambe ee shalay shir-jara’id ku qabtay xafiiskiisa, kadib  mar kii uu ka soo laabtay safar shaqo oo uu ku soo maray dalalka Ingiriiska iyo Itoobiya, waxa uu ka  sheeg ay in dawladda Itoobiya tahay saaxiib dhab ah oo Somaliland leedahay.

Waxa wasiirka arrimaha dibedda iyo Iskaashiga caalamiga ah ka warbixiyey sida bulshada caalamku u aragto Somaliland wixii ka dambeeyey doorashadii madaxtooyada ee dalka ka qabsoontay 26 June  20 10, tallaabadaasi oo uu ku tilmaamay mid magac iyo iyo sumcad dheeraad ah u soo jiidday golayaasha qaranka, xisbiyada iyo guud ahaanba dadweynaha reer Somaliland.

Waxa uu xusay in bulshada caalamku nidaamka dawladeed ee Somaliland u aragto mid shacbigu haysan karo oo dimuqraadi ah, isaga oo tilmaamay in wax badan iska beddeleen macaamilkii Somaliland iyo  bee sha caalamka tan iyo intii ka dambaysay doorashadii madaxtooyada ee xisbigii mucaaridka ahaa ee  KU LMIYE ku guulaystay, madaxweynihii horena sida sharafta leh u wareejiyey xilkii uu qaranka u hayey.

“Wax badan ayaa iska beddelay habkii hore ee Somaliland iyo beesha calaamku u wada macaamili  jire en, waxayna doorashadaasi keentay in Somaliland macaamil joogto ah la yeelato dawlado markii hore wada xidhiidhkoodu soo mari jiray hay’ado kale, waxaanan rajaynayaa in Somaliland iyo dunidu u wada xidhiidhaan si dawlad ilaa dawlad ah,” ayuu yidhi Dr. Maxamed Cabdillaahi Cumar.

Wasiirka Arrimaha Dibeddu waxa uu shirkiisa jaraa’id faahfaahin kaga bixiyey arrimo uu sheegay inay yihiin waxyaabaha ugu waaweyn ee Somaliland horyaal, isla markaana loo baahan yahay in wax laga qabto, isagoo arrimahaas faahfaahinayeyna waxa uu yidhi; “Arrimaha ugu waaweyn ee qaranka  Soma liland horyaal waxa ka mid sidii aynu u sii wadi lahayn nabadgelyada dalkeenna ka jirta ee aynu ku  guul aysanay 19kii sannadood ee dalkani jiray, maadaama Somaliland ku taal mandaqad xaasaasi ah oo nabaddeeda laga dayrinayo, waxayna ilaalinta nabadgelyadu u baahan tahay in shicib iyo dawladba la iska kaashado oo laga wada hawlgalo sidii loo sii xoojin lahaa.

Waxa kale oo u baahan in aynu horumarino ganacsiga dalkeenna iyo koboca dhaqaalaha, kuwaas oo ah waxyaabaha ugu muhiimsan ee Somaliland horumar ku gaadhi karto. Sidoo kale waxa ina horyaal oo u baahan in qaranka Somaliland wax ka qabto shaqo la’aanta ka jirta dalkeena, waxaynu ognahay in  dha llinyaro badani ka soo baxaan dugsiyada iyo jaamacadaha dalka, waxyar ayaana shaqo ka hesha,  arri ntaasina waa mid u baahan in qaran ahaan aynu wax ka qabano.

Waxyaabaha kalee Somaliland u baahan tahay inay wax ka qabato waxa ka mid ah kaabayaasha  dhaq aalaha, sida dekedaha, madaarrada iyo waddooyinka oo aynu helno madaarro caalami ah oo dunida isu keen xidha, arrimahaasina waa waxyaabaha lafdhabarta u noqon doona horumarka dhaqaalaha, horu marinta dimuqraadiyadda iyo dawlad-wanaagga Somaliland qaadatay. Qodobaddaasi waa waxyaabaha ugu waaweyn ee Somaliland horyaal, loona baahan yahay in wax laga qabto,” ayuu yidhi wasiirku.

Dr. Maxamed Cabdillaahi Cumar waxa kaloo uu carrabka ku adkeeyey in siyaasadda arrimaha dibedda Somaliland iyo aayo-ka-tashiga ay gacanta ugu jirto shacabka xaalad kasta oo timaad, taasi oo uu ku tilmaamay inay yihiin waxyaabaha aasaaska u ah jiritaanka Somaliland, isaga oo xusay in Somaliland u taagan tahay sidii ay u horumarin lahayd mabaadii’deeda, isla markaana dunida ka codsanayno  ictira afka ay xaqa u leedahay.

Wasiirku waxa uu xusay in Somaliland haysato waxyaabo ay kaga qaybqaadan karto horumarinta  caal amka, kuwaas oo uu sheegay inay ka mid yihiin horumarinta dimuqraadiyadda, la-dagaallanka  budhca d-badeedda iyo argagixisada iyo ilaalinta nabadgelyada.

Dr. Maxamed Cabdillaahi Cumar waxa uu intaa ku daray inuu booqasho shaqo oo rasmi ah ku soo maray dalka Itoobiya, halkaas oo uu kulamo kala duwan kula yeeshay wasiirul-dawlaha arrimaha dibedda  Ito obiya iyo masuuliyiin ka tirsan safaaradaha dawladaha reer galbeedka ee ku yaal maagalada Addis  Ab aba, isagoo tilmaamay in xidhiidhka Somaliland iyo Itoobiya meel fiican marayo waqtigan.

“Itoobiya waa saaxiib dhab ah oo Somaliland leedahay, waxana innaga dhexeeya xidhiidho kala duwan oo dhinacyo badan leh, iyada oo Itoobiya innaga taageerta sidii Midowga Yurub dhaqaale ugu bixin  la haa mashruuca Berbera Coridor ee jidka isku xidha Berbera iyo Itoobiya, arrintaasna way ku soo  qa adaan shirarka Yurub ee ay ka qaybgalaan,” ayuu yidhi wasiirka arrimaha dibeddu.



Source: Jamhuuriya Online