Xusbiga hadhuudhlaha iyo hargoolaha(ganacsade) ee UDUB

 

Xusbiga UDUB oo muddo dheer hogaaminayey Somaliland waxyaabaha lagu kanto iyo guulaha lagu faanana isagu soo hooyey- waa god libaax lafo lagama waayo - todobaadkan waxaa ku soo duxay garaadkii Marxuum Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal oo laga dhaxlay hab siyaasadeed dimoqraadi a h oo UDUB ku saleeyey aragtida midaysan ayaa ab iyo oodba ka dhaw. Wuxuu baafiyey xusbigu in araaji loo soo qortay Jagooyinkii hogaamiyaha iyo hogaamiye ku-xigeenka xusbiga iyo tartanka ho gaaminta dalka. Waxay taasi ku tusaysaa in uu xusbi yaha oo aan qof gaar u sheegan Karin amma aanu ku suntanayn qoys, beelna gaar geed ugu xidhnayn, beesana aanay xujo ahayn.



Ururkan waxaa sal u ahaa jameecooyinkii, hadhuuleyd iyo hargoolayaashii magaalooyinka asaasa y,sida jameecadii Saylac, jameecadii Borama, Jameecadii Gebiley, jameecooyinka Hargeysa, jame ecadii Berbera, dariiqadii Sheekh, jameecadii Burco, jameecadii magaalada qadiimiga ah ee Oodwey ne, Jameecadii Caynaba, Jameecadii Ceerigaabo, Xiis iyo Maydh, jameecada Lasqoray, jameecada laascaanood, buuhoodle iyo taleex. Jameecooyinkaa dadkii ku barbaaray ee manta nooli, abkay doonaanba ha sheegtaane markay kulmaan cid walba iyagaa iska xiga.



Bal aan in yar ku dul hakado waa maxay Jameeco?, Aniga oo soo koobaya waa dad kala ab ah oo ku heshiiyey in ay raacatanimadii ka gudbaan, kuna midoobey in ay meel wada degaan oo nabad ku wada noolaadaan, qashinkana iska wada xaadhan, diinta isku bahaystaan oo dagaalada qabili ga ah ee raacatada iyaga aanay saamayn ku yeelan. Waa goobaha magaalooyinka ka asaasmeen oo haddii aad u dhabasho gasho ku saameelan dooxyada iyo xeebaha.



Jameecooyinka waxaa hogaamin jirey culimo diinta ku ciraystay oo waayo arag ah oo dadkii maga alooyinka ka dhaadhiciyey in ay dar Ilaahay u walaaloobaan. Waxay ahaayeen hogaamiyayaal rooxaani ah (Spiritual leaders) ee ma ahayn kuwa la soo doorto amma la isku qabsado.

Jameecooyinka magaalooyinka yaa ku wada noolaa? Waxaa ku wada noolaa Hargoolayaal, hadhu udhlayaal ka soo kala jeeda beelo kala duwan. Dadka kale ee wadanka ku nooli waxay ahaayeen Hangoolayaal raacta ah.

Jameecooyinka waxaa lagu mideeyey Murtida halku dhegeedu yahay : “Oodi Ab ka dhaw”.

Jameecooyinka guud ahaan meelkastaba ha ku yaaleene waxaa ka dhexeeyey xidhiidh guud iyo xeerar guud oo bulshada wada oolka ah lagu dhiqo oo ay ka midaysnaayeen.



Siyaasiga Marxuum Maxamed Xaaji Ibrahim Cigaal bal qabsoo horta waa ina Jameeco isaga iyo qayrkiiba. Waa da’adii magaalooyinka iyo jameecooyinka lagu soo barbaariyey ee u horayse ee waxbarashada casriga ah nasiibka u yeelatay.



Haddaan intaa ku dhaafo Jameecooyinka, Marxuum Hargoole Maxamed Xaaji Ibrahim Cigaal mark uu xilka kala wareegey Marxum hargoole Cabdiraxman Maxamud Cali, Somaliland waxaa ka ammar ku taagleynayey Hangoolayaal afkaartii magaalo, tii jameecooyinka ka guurey oo tii hangoolaha tirade badan dib ugu celiyey, arrina ku soo koobay in ab iyo isir loo kala baxo.



Xaqiiqda intuu waajaha ayuu cagtii horaba ku guuleystey -jidkuu doono ha u maro dagaal iyo laal uushe - isaga oo maalina afka hargoolaha iyo hadhuudh laha ku hadlaya maalina ku hadlaya afka hangoolahii SNM oo jilibo u kala fadhiya - in uu hubkii ka dhigo isaga taa garab wadey dhismaha haykal dawladnimo oo bulshada kala haga.



Cagtii labaad wuxuu ku guuleystey in siyaasada hangoolaha laga gudbo oo dib loogu guuro siyaa sadii hudhuudh laha, hargoolaha iyo jameecooyinka.

Cagti sedexaad wuxuu ku baaqay in habka dimoqraadiyada iyo nidaamka xusbiyada la qaato taasi oo uu halku dheg uga dhigay: “Aragtida siyaasadeed oo midaysan ayaa Ab, isir iyo Oodba ka dhaw, iyadaa qaranimada tol iyo tag u ah oo horumar lagu gaadhi karaa”.

Wuxuu dhidibada u taagey distoor lagu dhaqmo iyo xusbiyadii. Wuxuu isagu furay xusbiga UDUB ee hadhuudh laha iyo hargoolaha ee Gobolada oo dhan.

Cagtii afraad wuxuu yeeli lahaa, waa lagu murmaa oo tii alaa ka soo hormartay oo wuu xijaabtey.

Xusbiga UDUB iyo dhismaha dawladeed ee Somalilandba waxaa door weyn ka qaatay isaga oo kaashanaya Golaha Guurtida, oo ka soo jeedey dhammaan jameecooyinka magaalooyinka.

Xubnaha UDUB, iyaguna waxay ku xusuusanayaan, ku xurmaynayaan, oo astaan u ah wax qabadkii Maxamed Xaaji Ibrahim Cigaal jirintaanka Xusbiga UDUB. Xubinta ka dudaa waa hubaal in ay Somalilandna ka dudi doonto.

Xusbiga UDUB marxuum Cigaal wuu taabogeliyey, hasayeeshee dardaarinkii uu uga tegey golihiisi dhexe kamuu wada dhaqmin. Dardaaranada uu Golihii dhexe xusbigu ilduufay ee uu dhayalsaday waxaa ka mid ahaa:

1. In aan beelnimo dib loogu laaban oo xusbinimada dogobyo la sii saaro, oo dimoqraadiyada la sii kala hufo oo la sii kala haadiyo.

Nin habari dhashay hal ma seegi waayee, taa way carsha carsheeyeen oo waxay ka dhawaajiyeen in ay ku hurdaan dhab libaax iyo dhabta mawdka iyo noolka marsada Berbera.



2. Shirweynaha Ururka ee sannad walba in aan marna la baajin oo aan la kala maagin.

Qodobkana way gafeen oo shirweyne xusbi oo la qabto kii Riyaale lagu cugtay ayaa ugu danbeeyey.



3. In aan Hadba kii la doortaa ka amar weynaan golahii dhexe iyo dadweynihii u codeeyey.

Qodobkaana sarsar bay ka dhaafeen oo Riyaale iyo golihiisii fulintu way ka xuub siibteen xusbigii lagu soo tabcay ee iyaga u suurtogeliyey in ay dalka hogaamiyaan. Waxay isbideen in ay xusbiga ka baahi baxeen oo danahooda gaarka ah u adeegsadaan xilkii loo igmadey.



Dardaaranadaa kor ku xusan iyo wacad furka, xeerkii ururka oo la baalmaray, adeegii asaasiga ahaa oo isa soo tari waayey, tolaydii hangoolaha gobolada oo Riyaale shisheeye ka dhigtay Saylicina sokeeye oo maalinba maalintii ka danbeyse isa soo tarayey, walaac dadka ku abuurmay in ay xasilooni darado timaado, markii ay tixgelinaya arrimahaa dadweynuhu, waxay kaga jawaabeen ducaysane UDUBOO xilku waa meerto oo kuu codayn maynee, Kulmiye xilkii hogaanka qaranka ku wareeji.

Taasi macnaheedu ma ah xubnihii xusbiga way ka diga rogteen, laakiin xilkii hogaamineed ee qaranka ayaa laga xayuunbiyey oo waxaa loo igmadey xilkii mucaaradada hufan.



Xusbiga UDUB ninkasta ha dumaalee weli dhuuxa ayuu ka laafyoonayaa mark loo eego xusbiyada kale iyo ururada cusub. Wuxuu u baahan yahay keliye labaatan Cali Gurey oo ciyaalo Jameeca ah oo aragti cusub ka duulaaya iyo in aqoon yahanka la deyriyey gudihiisa lagu arko.



Hadal iyo dhammaantiin ha noqonin fariidii laxooda dubtey ee xabadii u danbeysey daawaha kaga dul dhaqaaqday. Ha noqon kuwii xusbi loo wadan dhan yahay oo lagu soo wada tabcay cidlo kaga dhaqaaqa. Ha dhuranina xusbi hablaayo iyo xusbi hebel qof u xidhan oo isagu xoolihiisii ka bixiyey oo maalgashaday. Iska jir dhidarada onkodku kiciyey iyo laguma dhaamee dhaq.