anaga laba nin baa noo sharaxan oo midi waa Madaxweynaha ka kalena waa
 Madaxweyne ku xigeenka
     

Wasiirka Duulista Hawada iyo gaadiidka Cirka Somaliland Cali Maxamed Warancadde oo xubin ka ah guddi Wasiiro ah oo muddooyinkii u dambeeyey ku hawlanaa sidii kor loogu qaadi lahaa dakhliga khasnadda dawladda oo is dhintay, ayaa sheegay in Shirkaddaha gaarka loo leeyahay ay isla qaateen inay bixiyaan Cashuuro dulsaar ku ah intii ay hore u bixin jireen, kuwaasoo uu xusay inay hore ugu baaqdeen.

Wasiirka oo shalay waraysi kooban siiyay wargeyska Ogaal, waxa uu sheegay in Shaqaalaha Shirkaddaha Madaxabanaan iyo kuwa u shaqeeya hay’addaha Caalamiga ah intaba mushaharkooda Cashuur fudud laga jari doono. Waraysigaa oo Wasiirka sidoo kale wax lagaga waydiiyay Shirweynaha xisbiga UDUB oo muddo-dhaafay, Murashaxiinta uga qaybgeli doona tartanka Madaxtinimada iyo arrimo kale, waxa uu u dhacay sidan;

S: Wasiir muddooyinkii u dambeeyey waxaad wadeen hawlo aad sheegteen in kor loogu qaadayo dakhliga dawladda oo isdhimay, waxaana hawshaa waday Guddi Wasiiro ah oo aad ka mid tahay, bal nooga waran halka ay idiin marayso?

J: Runtii hawshaasi meel wanaagsan bay noo maraysaa anaga iyo qolooyinkii aanu wadahadalay (Shirkadda gaarka loo leeyahay) ee aanu u filaynay in Cashuuruhu ay ku baaqdeen. Laakiin, weli waanu wada soconaa waananu wada hadlaynaa, waxaananu rajaynaynaa in aanu xal dhakhso ah isla gaadho. Waxay noo maraysaa meel wanaagsan oo aanu runtii isla fahamnay duruufaha iyo waxyaabaha loo baahan yahay iyo sida dhaqaalaha dalka loo kobcin lahaaba. Ragaa aanu is aragnay, rag macquul ah bay ahaayeen, laakiin waxaanu ka wada hadlaynaa waxa weeyaan; sidii wixii aan hore loo qaadi jirin (Cashuurta) loo bilaabi lahaa, taasoo aanu dhowr jeer isugu soo noqonay, waxaana jira meelo aanu jecelahay in aanu isfahamno oo aanu dhakhso u gaadhno.

Laakiin, mabda’iyan (Principally) waanu isla ogolahay in Cashuurta la bixiyo iyo in dhaqaalaha dalka la kobciyo, waayo dawladdiina waxba ma qaban karto haddii aanay helin Cashuur. Weliba inagu waynu ka sii xagjirnaayoo cidina inama caawiso oo waxaynu ka mid nahay dalalka fara-ku-tiriska ah ee lugahooda ku socda ee adduunyada ka madaxbanaan ee cid waxtartaa ama wax ku kordhisa dhaqaale ahaan aanay jirin. Balse dawlad ahaan iyo shacbigeedu ay isku tashadaan. Markaa haddii aynaan ilaalin
waxoogaagaa yar ee gundhiga inoo ah ee Cashuurta ah waxyaabo badan baa inaga xumaan kara. Sidaa darteed, iyaga laftoodu (Shirkaddaha) sidaas bay noola fahmeen, cidda keliya ee loo ciirsanayo haddii wax loo baahdana waa Shacabka dalka. Markaa meel wanaagsan oo aanu imika rabno in aanu is afgarad ku dhammayno ayaanu wadnaa, waxbana hadda islama diidanin.

S: Markaa Shirkaddaha gaarka loo leeyahay miyay idinka aqbaleen inay bixiyaan dulsaar-cashuureedka aad ku soo rogteen?

J: Waanu isla qaadanay horena wax bay u bixin jireen, imikana wixii hadhay in aanu isla qaadano iyo habkii aanu u bilaabi lahayn iyo heerkii laga bilaabi lahaa uun baanu ka wadahadlaynaa. Laakiin, niman Cashuur diidan ama inay wax bixiyaan maaha.

S: Arrimaha aad isla qaadateen ma ku jirtaa inaad doonaysaa inay idiin soo gudbiyaan liiska Shaqaalaha Shirkaddaha, si mushaharkooda aad Cashuur uga jartaan?

J: Taasi way jirtaa, adduunyada oo dhanna way ka dhacdaa. Waxa jira xataa Shaqaalaha dawladda ee laga yaabo inay qaataan 180.000 ama saddexda boqol in lacag laga jaro. Markaa nin kasta oo muwaadin ah oo dalkiisa ka shaqeeya waxna soo galaan waa laga jaraa adduunyada. Waa wax jira, waana waxyaabaha aynaan hore u lahayn, laakiin ma filayo inay noqonayaan wax waxyeelaya dhaqaalaha iyo lacagta ay qaataan dadka Shaqaalaha ahi, meel walbana waa laga jaraa Caalamka.

S: Shirkaddaha gaarka ah sida Isgaadhsiinta iyo Xawaaladduhu miyay ka siman yihiin arrintan?

J: Xataa kuwa hay’addaha Caalamka u shaqeeya ayaa laga qaadayaa. Laakiin, waxa loogu talogalay in boqolkiiba waxyar oo aan culays badan ku lahayn lacagta yar ee ay qaataan laga jaro, mana aha in laga wada qaado ama wax aanay qaadi karin in laga jaro. Laakiin, (percentage) qiyaas macquul ah ayaa la saari doonaa haddii Alle yidhaahdo.

S: Wasiir taas marka aynu ka nimaadno, waxa jira in Shirweynaha Xisbiga aad ka tirsan tahay ee UDUB sannado muddo dhaafay, maxay tahay aragtidaada taas ku saabsani?

J: Wuu u diyaar garoobayaa xisbigu haddii Alle yidhaahdo, in la qabto shirweynuhuna waa mid meesha ku jira weeye. Markaa diyaar-garowgii baa lagu jiraa iyo habkii loo qaban lahaa, waana la qabanayaa Shirweynaha xisbiga.

S: Sideed u aragtaa Musharaxiinta ku dhawaaqay inay u tartamayaan jagada Madaxweyne-kuxigeenka xisbiga UDUB dhexdiisa?

J: Walaahi xisbigani (UDUB) xisbi yuhuunleh weeye, oo mid is ogol weeye. Markaa anaga laba nin baa noo sharaxan oo midi waa Madaxweynaha, midka kalena waa Madaxweyne-kuxigeenka. Markaa waxaan filayaa oo way dhici kartaa xisbi ahaan (in Murashaxiin kale jiri karaan) oo waddanku waa Dimoqraaadi. Laakiin, ilaa imika waxaanu ognahay waa labadaa nin (M/weyne Rayaale iyo Axmed Yuusuf Yaasiin).
S: Sidee ayay-daan uga warqabin labada xubnood ee dhawaan ku dhawaaqay inay u tartamayaan Murashaxiinta Madaxweyne-kuxigeenka?

J: Dee nin suuqa jooga waa halkiisa oo qof waliba wuu iska odhan karaa wuxuu doono, laakiin ilaa hadda waxaanu anagu rasmi ahaan u haynaa waa labadaa nin.

S: Laakiin, weli Madaxweyne-kuxigeenka lagama hayo Murashax baan ahay?
J: (qosol kooban kadib) Shalay baaban Joornaalka ku arkayay inaad waydiiseen (Saxaafadda) oo uu idin yidhi aniguna waan u sharaxnahay.
 

Wargeyska Ogaal