Wasiirka Arimaha Dibada S/land Oo Shaaca Ka Qaaday Inay Soo Dhawaynayaan Qadiyada Gooni-Isku Taaga Koonfurta Suudaan

“Maamulka Puntland Waxa Uu Jabiyey Shuruucdii Jimciyada Quruumaha Ka Dhaxaysay Ee Ka Caagan aanta Mandaqada Hub iyo Saanad Milatari Oo Aan Ogolaansho Looga Haysanin Q/Midoobay” Wasiirka Khaarajiga S/land Dr. Max’ed C/laahi Cumar
 

Hargeysa, December 19, 2010 (TNN) – Wasiirka arimaha dibada Somaliland Dr. Maxamed C/laahi  Cu mar ayaa shaaca ka qaaday in xukuumad ahaan iyo shacbi ahaanba ay aad u soo dhawaynayaan  q adiyada gooni isu taaga Koonfurta Sudan, oo loo badinayo inay ka madaxbanaanaadaan Sudan  inte eda kale, waxaanu iftiimiyey inay arintaasi wax weyn u soo kordhin doonto shacbiga Somaliland ee muddada 20 sano ah baadi goobka ugu jiray sidii ay aqoonsi uga heli lahaayeen beesha caalamka.

Wasiirka Khaarajiga Somaliland Dr. Maxamed C/laahi Cumar waxa kale oo uu sheegay in haddii ay  d hacdo bisha January in shacbiga koonfurta Sudan ay doortaan gooni isku taag in arintaasi ay waji  g abax ku noqon doonto midawga Afrika, isla markaana ay keenayso in dib loo eego qadiyada  Jamhu riyada Somaliland.

Wasiirka amuuraha dibada Somaliland Dr. Maxamed C/laahi Cumar waxa uu sidaasi ku sheegay mar uu xalay wargeyska Haatuf waraysi khaas ah khadka tilifoonka ku siiyey, isaga oo ku sagan magaalada Hargeysa.

Waxa kale oo uu ka hadlay Dr. Maxamed C/laahi waxyaabihii uga qabsoomay xaga siyaasada  arima ha dibada xukuumada madaxwayne Axmed Siilaanyo mudadii ay dalka ka talinaysay, waxaanu  shee gay in waxwayni u qabsoomay. Wasiirku waxa uu ka hadlay arinta ciidamada South Afrikanka ah ee la sheegay in Maamul goboleedka Puntland ay soo kiraysteen, waxaanu ka dhawaajiyey in  maamul ka Garoowe uu jabiyey shuruucdii iyo xeerarkii ka yaalay in mandaqada aan la soo galin Karin hub  i yo saanad milatari oo aan jimciyada quruumaha ka dhaxaysa aan ogolaansho looga soo qaadan, ugu horayna isaga oo ka hadlaya qadiyada gooni isku taaga Koonfurta Suudaan, waxa uu yidhi “Sidaan ka warqabo waxa hada socda hawlo loogu diyaargaroobayo in koonfurta wadanka Suudaan dadka ku dhaqan afti laga qaado, oo ay ku kala dooranayaan in ay go’ayaan iyo inay wadankaas ka sii mid ahaanayaan, bishan Janaury ayaana aftidaas laga qaadayaa dadkaas. Hadii shacbiga koonfurta Suudaan ay doortaan in ay ka go’aan wadankaas, talaabadaas oo shucuub badan oo caalamka iyo reer galbeedkaba ka mid ahi ay doonayaan inay go’aan koonfurta Suudaan, arintaasi waxay  keen aysaa in dib loogu noqdo aragtidii hore ee midawga Afrika ee sheegaysay in xuduudihii afrika ay sidii guumaystuhu kaga tagay ay ahaadaan, laakiin talaabadaasi waxba Somaliland ma yeelayso sababta oo ah Somaliland waxay ahayd dawlad markii horeba dawlad kale ku biirtay, ka dibna kala soo  noq otay xornimadoodii 1991-kii wixii la isku odhan jiray Somalia, sababta oo ah caalamku wuxuu ogya hay xuduudii Somaliland xiligii midawga ka hor oo halka uu maanta xaduudeeda Somaliland marayso mari jiray.

Hadii ay dhacdo in koonfurta Suudaan ay ka go’aan wadankaas oo ay doortaan in ay noqdaan  wad an goonidiisa isku taga, qadiyadaas waxay wax wayn ka taraysaa Ictiraafka Somaliland iyo sidii  ay nu beesha caalamka uga mid noqon lahayn, waxaana dhacaysa in beesha caalamka iyo midawga  Af rikaba uu wax ka badali doono sidii ay Somaliland ula macaamili jireen, runtiina qadiyada koonfurta Suudan waa mid aanu aad u soo dhawaynayno, qaran ahaan iyo shacbi ahaanba” Dr. Maxamed  C/ laahi Cumar isaga oo hadalkiisa sii watana waxa uu yidhi “Bisha Janaury hadii ay koonfurta Suudan ka go’do dal waynaha Suudaan waxay Afrika iyo ururka Midawga Afrikaba ku noqonaysaa dhacdo ugub ku ah, Somaliland-na waa qaran madax banaan oo shuruudihii laga rabay wadan  madaxbana ana leh, waana wadan wax wayn ku soo kordhiyey Afrika iyo caalamkaba, runtiina waxaan aamin-sanahay Somaliland marka ay beesha caalamka ka hesho Ictiraaf in ay wax wayn ka tari doonto dhibaatooyinka iyo dagaalada aafeeyey mandaqada geeska Afrika”

Wasiirka arimaha dibada Somaliland Maxamed C/laahi Mar uu baaq u dirayey qaramada midoobay iyo midawga Afrikaba, waxa uu yidhi “Jimciyada quruumaha ka dhaxay, midawga Afrika iyo beesha caalamkaba waxaanu ugu baaqaynaa in ay qadiyada Somaliland dib u eegaan oo ay tixgaliyaan waxay ummadani qabsatay”

Wasiirka arimaha dibada Somaliland Dr. Maxamed C/laahi Cumar mar uu ka hadlayey in wax xidhiidh ah ay dawlad ahaan la sameeyeen masuuliyiinta wadanka la filayo in uu bisha January ka mid noqdo beesha caalamka ee Koonfurta Suudaan, waxa uu yidhi “Xukuumadan cusub ee dhawaan ku timid kalsoonida shacbiga Somaliland, waxaanu xidhiidh kala samaynay arimahaas midawga Afrika iyo urur goboleedka Igad oo aanu kala hadalnay in ay nala socodsiiyaan qadiyada koonfurta Suudaan iyo aragtida ay ka qabaan, waxaanay noo sheegeen in ay arintaasi ku xidhan tahay kalsoonida  shacbig a koonfurta Suudaan, waxaanay qadiyada koonfurta Suudaan keenaysaa in la ixtiraamo rabitaanka shacbiga Somaliland oo iyagu wax wayn qabsaday, isla markaana gooni isku-taag ku dhawaaqay sanadii 1991-kii”

S: Mudadii xukuumada cusub dalka ka talinaysa maxaa la taaban karaa oo idiinka soo kordhay xaga siyaasada arimaha dibada?

J: Waxaan odhan karaa wax wayn ayaa siyaasada arimaha dibada ee Somaliland aanu ku soo  kordh inay, waxaanan odhan karaa waxa ay xukuumadan cusubi xooga saartay in la dardar la galiyo  xidhii dhka aynu la leenahay wadamada geeska Afrika, oo runtii ah dalal wax wayni iskaga keen xidhan yihiin oo aynu jaar nahay, arintaasi anaga oo ka duulayna waxaanu dib u cusboonaysiinay oo aanu boodhka ka hurgufnay xidhiidhkii aynu la lahayn wadanka aynu walaalaha nahay ee Djibouti oo ah dal aynu af, isir iyo diinba wadaagno, arintaasi guul ayaanu ka gaadhnay waxaanay labada  dawlad ood heshiis ku wada galeen in ay ka wada shaqeeyaan xidhiidhka labada dal haday noqon lahayd xaga amniga iyo haday noqon lahayd xaga ganacsigaba, waxa kale oo ay labada xukuumadood ku heshiiyeen in ay is dhaafsadaan safiiro.

Dawlada Ethiopia oo ah iyaduna wadan aynu jaar nahay dano badanina ay inaga dhaxeeyaan  waxa anu xooga saarnay in aanu sii xoojiniyo xidhiidh ganacsi, amni iyo walaalnimo ee inaga dhaxeeyey, markii ay dhawaan madaxwaynaha Somaliland Axmed Maxamed Maxamuud Siilaanyo iyo ra’isal wasaaraha Ethiopia Males Sanawi ku kulmeen dalkaas oo runtii si diiran oo meeqaam sare ah naloogu soo dhaweeyey, arimihii ay ka wada hadleen labada masuul waxay noqdeen runtii kuwo aad u dhiiri galiya siyaasada arimaha dibada ee Somaliland. Qorshahaygu waxa uu noqonayaa marka aanu dalalka jaarka xidhiidhka naga dhaxeeya ka shaqayno in aanu markaa u gudubno wadamada kale ee Afrika, wadamada caalamka iyo reer galbeedkaba.

S: Qadiyada hadal haynta badan ee ku saabsan ciidamada South Afrikanka ah ee la sheegay in Maamul goboleedka Puntland soo kiraystay oo la moodo in xukuumadu afka ka xidhatay, maxaad kala socotaa oo aad tafaasiil naga siin kartaa?

J:Arintaasi xukuumadu hawl wayn ayey ka gashay, waxaynanu leenahay hay’addo qaranka u xilsaaran arimahaas, xukuumadana waxay arimahaas u saartay gudi ka soo talo bixisa. Arinka-se meesha yaalaa waxa weeyi ciidamadan la sheegay in uu tababar uga socdo gobolka maamulka Puntland waxay baal mareen oo ay jabinayaan shuruucda iyo qaynuunka jimciyada quruumaha ka dhaxaysa ee ahaa in mandaqadu ka caagan tahay hub iyo saanado milatari oo aan ogolaansho ka haysanin qaramada midoobay.

S: Waftigii ka socday urur goboleedka Igad ee todobaadkan gudihiisa dalka booqashada ku yimid, waxa la sheegay in aad ka wada hadasheen diyaaradii hubka lagu qabtay iyo arimahaas Puntland, arintaas maxaa ka jira?

J: Madaxda urur goboleedka Igad oo uu hogaaminayey Eng. Maxbuub Macalin kalamaanu hadal arinta diyaarada, arimaha aanu ka wada hadalnay waxa ka mid ah iskaashiga xaga harumarka, nabadgalyada mandaqada iyo sidii Somaliland uga mid noqon lahayd wadamada geeska Afrika ee ururkani taageerada iyo gacantaba ka geysto. Waxyaabihii aanu ka wada hadalnay waxa kale oo ka mid ahaa oo ay noo sheegeen in ay aad u danaynayaan in ay la wareegaan dugsiga xanaanada xoolaha lagu barto ee degmada Sheekh ku yaala, waxa kale oo ay nagala hadleen arimo badan dhinaca horumarka ah oo anfac u leh ummadeena.

S: Safiiradii aad dhawaan u magacawday, waxa la sheegayaa in ay dalka ku sugan yihiin oo aanay wali bilaabin shaqadoodii, arintaas maxaa keenay?

J: Haa way jiraan safiiro dalka inala jooga sida safarkii Ethiopia, safiirkii loo magacaabay dalka Yemen iyo kii Djibouti intuba waxay ku sugan yihiin dalka, waxaana noo socda wada hadalo iyo talooyin aanu is dhaafsanayno oo ku saabsan siyaasada ay xukuumada Somaliland doonayso in ay ku shaqeeyaan safiiradeedu marka ay tagaan dalalka ay Somaliland wakiilka uga yihiin, dhinaca kalena waxa jira diyaargaraw ay xilalka kula kala wareegayaan safiiradii hore iyo kuwan cusubi.



Source: Haatuf