Waxaanu Rumaysanahay in Hogaamiye Afrikaan ahi uu ku Dhawaaqi doono Aqoonsiga Somaliland” Waraysi - Wasiirka A/ dibeda Somaliland

“Runtii aad baan ugu farxi lahayn hadii dal uuni ku dhawaaqi lahaa ictiraafka Somaliland. Markii Bangaladesh goonida u go’day, waxaa markiiba aqoonsaday dalka ay dariska yihiin ee India” sidaa waxa yidhi Wasiirka arimaha Debada ee Somaliland C/llaahi Maxamed Ducaale, waxaanu intaa ku daray in aanay Somaliland ka daalayn dadaalka ay ugu jirto sidii ay u heli lahayd aqoonsi caalami ah.

Waraysiga wasiirkuna wuxuu u dhacay sidan:

S. Waxaa dhawaan qaraxyo lala beegsaday dhawr goobood oo muhiim ah kana mid yihiin xafiiska ganacsiga ee Ethiopia ku leedahay Somaliland iyo xafiiskii hayada UNDP, yaad u tirinaysaan in ay weeraradaasi ka danbeeyeen?

J: Somaliland waxa ka dhacay qaraxyo aan noocoodu hore uga dhicin geeska Afrika. Dawladu inta itaalkeeda ah waxay ku dedaashay sidii loo yaqiinsan lahaa cidii ka danbaysay qaraxyadaas loona horkeeni lahaa cadaalada. Shaki nagagama jiro in Al-shabaab ay ka danbaysay weeraradaas. Ma aha wax la aqbali karro in Al-shabaab ay wax ku dhibaatayso iyagoo adeegsanaya magaca islaamka. Islaamku ma aha diin ogol in qofku naftiisa iyo naf kale toona xaq-darro ku dilo, waa diin nabadgalyo. Ma ogola dilka qof aan waxba galabsan oo rayid ah. Waxaanu nahay bulsho islaam ah, dawlada Somalilandna way la dagaalami doontaa argagixisada, waxaanu xooga saari doonaa sidii argagixisada cadaalada loo horkeeni lahaa.

S: Intee buu gaadhsiisan yahay xidhiidhka aad la leedihiin Ethiopia?

J: Xidhiidhka ka dhexeeya Somaliland iyo Ethiopia waa mid xoogan . madaxwaynahagu wuxuu la sameeyaa xidhiidh joogto ah raysal-wasaare Meles Zenawi waxaanay ka wada shaqeeyaan xidhiidhka iyo danaha labada dawladood. Anaguna sidoo kale waxaan wada shaqayn joogta ah la leeyahay dhigayga Ethiopia Seyoum Mesfin iyo ku-xigeenkiisa Dr. Tekeda Alemu. Labada dawladood waxay iska kaashadaan arimaha ganacsiga, siyaasada, amaanka iyo dimuqraadiyada. Xidhiidhka labada shacabna waa mid ku dhisan ixtiraam.

S: Waxaad muddo dhawr iyo toban sanno ah ku hawlanaydeen sidii aduunku idiin aqoonsan lahaa, waa maxay rajada aad ka qabtaan helida ictiraaf?

J: Somaliland waxba ula hadhi mayso sidii ay ictiraaf caalami ah ay u heli lahayd. Ugu horayn, waxaanu ku dedaalaynaa sidii aanu u gaadhi lahayn koboc dhaqaale, adkaynta dimuqraadiyada iyo aanu aduunka u xaqiijino kala danbaynta aanu hirgalinay. Ta labaad waxaanu xoojin doonaa dedaalka dhinaca diblomaasiyada ee aan ugu jirno sidii aanu ictiraaf bulshada caalamka uga kasban lahayn. Dawlado badan ayaa hadda isha ku haya qadiyadayada, tusaale ahaan midawga Afrika oo ay wada shaqayn fiican naga dhaxeyso wufuud badana hore noogu soo diray, indhahoodana ku arkay horumarka baaxada leh ee aanu gaadhnay. Midawga Afrika waxaa uu si gaar ah isha ugu hayaa xaaladaha ka jira Somaliland iyo Somalia oo ay ergay gaar ah u saareen, taasina waa mid na dhiiri galinaysa. Waxaanu qabnaa in ay jiraan waxyaabo badan oo aanu Afrika ku kordhin karno.

S: Yaad u malaynaa in uu noqon doono dalka ugu horeeya ee ku dhawaaqa aqoonsiga Somaliland?

J: Runtii aad baan ugu farxi lahayn hadii dal uuni ku dhawaaqi lahaa ictiraafka Somaliland. Markii Bangaladesh goonida u go’day, waxaa markiiba aqoonsaday dalka ay dariska yihiin ee India. Dalalku way midoobaan waanay kala bixi karaan haday daruuri noqoto. Arinta somalilandna taas kama duwana. Hogaamiyayaasha Afrika waxaa xil ka saaran yahay in ay aqoonsadaan Somaliland laakiin taas way ka gaabiyeen. Waxaanu rumaysanahay in hogaamiye Afrikaan ah oo geesi ahi uu jabin doono xayndaabka kuna dhawaaqi doono aqoonsiga Somaliland.

S: Waa maxay aragtidaada ku aadan nabad la’aanta ka jirta Somaliya? Sideebayse idiin saamaysay?

J: In nabadi ka dhacdo Somaliya waa mid cid kasta dani ugu jirto. Waana sababta aanu caalamka marwalba uga codsano in dadkaas aanu walaalaha nahay la caawiyo waayo dan baa noogu jirta in ay nabad helaan.

S: Diblomaasiyiinta reer galbeedku waxay markasta tusaale u soo qaataan in dimuqraadiyada Somaliland ka hanaqaaday ay tusaale u tahay Afrika inteeda kale, idinku waxaad dhawaan qabanaysaan doorashadii labaad ee madaxtooyada, ma laga yabaa in ay qalalaase idiin horseedo doorashada ka dib sida hore uga ka dhacday dalal kale oo Afrikaan ah?

J: waxaanu Somaliland ka soo bilawnay heer aanay waxbaba jirin, dadkana waxaa hogaamiya cida ay iyagu doortaan. Markii ay dhacday doorashadii ugu horaysay ee madaxtooyadu, xisbigii mucaaridku waxaa uu ku andacooday in wax lays daba mariyay, cododka lagu muransanaana waxaa ay ahaayeen sideetan cod oo kaliya. Dacwadii waxaa la geeyay maxkamada sarre taas oo leh go’aanka kama danbaysta ah ee arinta lagu muransan yahay. Dhamaan dhinacyadu waxay ku qanceen go’aankii maxkamada sare. Hadda xisbiga aan ka tirsanahay ayaa hogaanka dalka haya. Waxaa jira tartan dhab ah oo hab dimuqraadi ah loo marayo. Xisbiga tallada haya wuxuu dheer yahay sagaal kursi oo kaliya axsaabta kale ee mucaaridka kuraasta baarlamaanka. Waxaanu samaynaa horumar xaga dimuqraadiyadayada marba marka ka dambaysa. Somaliland waxaa ka jirta dawlad dastuuri ah oo ah xaqiiqada aanu kaga fogaanay siyaasadii ku salaysnayd qabyaalada ilaa aanu soo gaadhnay heerka aanu maanta taaganahay.

Waaheen