Siday u Madowdahay uma
rajo Xuma!
Quruxdu waa mid ka mid ah
waxyaabaha aadamigu ku kala aragti duwan yahay, wa ase runtii
wax aad loo wada jecel yahay.erayga quruxna waxaan filayaa in uu
yahay mid miisan ku leh nolosheeena waayo macnaha loo adeegsado
awgeed.
Rayi uruurin aan ugu kuur galay in aan wax kaga ogaado quruxdu waxay
tahay oo a an la yeeshay dadbadan ayaa runtii jirta,dadkaasi
oo ay ka mid yihiin tiro badan oo hablo ahi,ayaa waxaan ku ogaaday
si rasmi ahna iigu soo baxday in quruxdu tahay wax lagu kala aragti
duwan yahay,maxaa yeelay markaan dadkaasi ka uruurinaayey
afkaartooda ku wajahan quruxdu waxay tahay,waxa mid kastaaba ii
sheegayey wax cusub iyo si ka duwan sidii qofkii hore uu ka
aaminsanaa quruxda,wayse jiraan qaar badan oo waxay quruxda ka
aaminsan yihiin uu isku mid noqday.
Midabka cas,dhererka,akhlaaqda,dabeecada ,dhaqanka wanaagsan iyo
shakhsiyada diinta iyo dadnimada leh ayey in badan ku tilmaameen oo
ay iigu sheegeen in qurux du tahay.laakin waxa aad u badnaa
inta dabeecada,akhlaaqda iyo dhaqan wanaaga ku sifeeyey quruxuda
rasmiga ah.
Ka waran haddii qof aad u cas aad aragto,laakin aan dabeecad iyo dad
ladhaqantoo na lahayn,ma qof qurux badan ayaa lagu tilmaami karaa
mise mid foolxun?
Shucuubta aduunka ee midabada cadaanka iyo casaanka ah leh,oo runtii
qaarado ba dan aduunka ka camira,waxay quruxda u aaminsan
yihiin qaarkood in ay tahay iyada oo loo eekaado midabka maariinka
ah ee sida chocolate-ka oo kale ah.hase ahaate xaggena waxa inta
badan quruxda loo yaqaanaa iyada oo la casaado.
Waxa inta badan la yidhaahda doqon iyo habeen baa madow,haddayse
sidaasi tahay qof kasta oo madowi ma doqonbaa.waxay taasi macno
ahaan noqoneysaa in qofkas ta oo midabka madowga la soo
raaciyey uu yahay mid nasiib xun,doqonimaduna wax ay soo hoos
gelaysaa taasi uun.qof kasta oo casaan la soo raaciyey haddaba isna
ma waxa la odhan karaa ,waxa uu wataa haybad aan ka tageynin oo
dheeraad ah.
Waxa had iyo jeer la yidhaahdaa ama inta badan aad arkeysaa iyada oo
la isku waaf aqsan yahay in gabadha madowi ay tahay runtii qof
fariidnimo dheerad ah leh,marka la hordhigo gabdhaha midabka cas
leh, karti,maskax badni iyo hawl karnimo ayey iya du kusoo
jiidanaysaa dadkii,halka midda casi ay midabkeeda oo keliya ku
kasbaneyso
Siday doonto ha u eekaate waxa jira imtixaan lagu miisaamo gabadh
walba kaasi oo ah in sheeko la wadaago,waxa haddaba gabdhaha madow
lagu tilmaama kuwo intoo da badan codkar iyo aftahanimo
leh,sidoo kale fur,furnaantuna xagooda ayey u bad an
tahay.halka inta badan la arko kuwa cascas oo qosol yar mooyee aan
qancin kale laheyn,casaankuna wuxu runtii ku beera dumarka qab iyo
kibir dheeraad ah,halka ta madowna madowgu ku beero cuqdad ay
nafteeda ka qaado.
Siyaabo kale duwan ayey runtii maanta u dhaawacday bulshadeena gaar
ahaan ha weenka, isticmaalka noocyada kale duwan ee dawooyinka
midabka wejiga ka badala a.runtii waxaad arkaysaa hablo badan
oo aan ku kalsooneyn naftooda iyo midabkoo diiba oo ku kacaya
isbedelo muuqooda wax ka badalaya,sida in wejiga la cadeeyo iy
ada oo la isticmaalayo dawooyin kimikal ah oo runtii
diiniyan,dhaqaniyan iyo caafima ad ahaanba aan u wanaagsaneyn.
Waxaad arkaysaa dumar madow oo isticmaalka dawooyinka wax cadeeya
bilaabaya kadibna u eekanaya muddo kadib caddaan,hadday ku sii
wadaana noqonaya sidii san babka.waxaad arkeysaa mid madow oo
muddo badan isticmaalaysay oo ilaa hadda ay waxba ka qaadi
laadahay,jidhkeeda oo adag awgii,waxaadse arkaysaa qaar markii hore
casaan u dhashay oo haddana dawooyinkaasi kasii dayaaya casaan ka
badan ka ay hadda heystaan.
Waxa isweydiin leh ta madow haba wareerto oo in uu wax kala maqan
yahay casaan ku ha u aragtee,ta cas ee is marineysa
dawooyinkan la isku cadeeyo maxaa ugu wa can? gabadha madowse
ma waxay u heysataa in ta casi ay tartan kaga guuleysane yso?
Dhibta ku gadaaman ama lagala kulmo wejiga diirkiisa laga qaaday,ma
yara,waxana ka mid ah in qaarkood laguba naco casaankii ay
sameysteen oo dadkiiba ay ka bood een.cadceeda ma arki
karaan,habeen socodna way noqdeen,nabadarada iyo qoonta wejiga soo
gaadha sida kuwa dagaalkuna hore uma bugsadaan,dheriga iyo cunto
ka rintuna way ku adkaataa,wejigana wey ka gubtaan.
Haddii lacag badani kaga bixi jirtay sidii ay midabkooda u bedeli
lahaayeen,wax mar labaad maanta lacag badani ay kaga baxdaa sidii ay
cafimaadkoodii u soo ceshan lahayeen.runtiina hablo badan oo
marsaday dawooyinkaasi maanta ma jecla in lagu soo hadal qaado,maxaa
yeelay waxay ogaadeen dhibta ay kala kulmeen dawooyinka magaca
buufis u keenay.
Runtii maqaalkani waa mid aan ugu talo galay in aan ku soo bandhigo
qeyb ka mid ah waayo xanuun badan oo habluhu ay kala kulmaan
isticmaalka dawooyinka la isku cad eeyo.si loo ogaado waxa
laga macaasho iyo dhibta ku jirta qofka oo sidii ilahay u abu
uray in uu badalo damcaa.kuwa keena dawooyinkaasi iyo inta
isticmaasha iyo weliba dawladana waxan odhan lahaa midkastaaba
doorkiisa uu arintan ku joojinaayo ha ka qaato.
Ugu danbeyntiina waxan odhan lahaa hablaheenu ha ka digtoonadaan
dawooyinka m aanta wadanka laga soo buuxiyey ee loo adeegsado in
wejiga diirka lagaga qaado, iyada oo laga damacsan yahay in
qurux lagu helo.waxa laga yaaba in dawadaasi aad ku weydo qurux
aanad arkeynin oo aad heysato,kuuna keento foolxumo ka daran
mi dda aad ka carareyso.midabka madowna waa mid jira,jirina
doona,ogsonowna in aan ad keligaa madow aheyn ee lagula qabi
karo.rajada iyo qadarkana qofka cas iyo ka madowba wey u siman
yihiin,oo taasi ilahayba maamulkeeda leh.siday u madowdah ay
uma rajo xuma!
Abdifataah Mohamed
Ahmed
Ceelaabe_10@hotmail.com |
|