Cismaan Cabdillaahi Cigaal oo ka tirsan gudida fulinta ee Xisbiga Talada Haya

Cismaan Cabdillaahi Cigaal oo ka tirsan gudida fulinta ee Xisbiga Talada Haya ee UDUB ayaa xisbiga KULMIYE ku eedeeyay inuu wado siyaasad xumo uu ugu yeedhay Ku qabso ku qadi mayside, taas oo horseeday inay ku fashilmaan doorka ay Xisbiyada Qaranka kaga jiraan isla markaana la jaanqaadi kari waayaan shirarka iyo wada tashiyada u socda seddexda xisbi qaran.

Isaga oo cismaan Hindi siyaasada Hogaanka sare ee Xisbiga KULMIYe ku sifeeyay mid majara habawsan oo aan lahayn meel ay ka socoto iyo meel ay ku dhamaanto toona, waxaanu intaa ku daray in masuuliyiintoodu yihiin siyaasiyiin in badan saaxadda siyaasadda ku soo jiray haddana aanay cadayn mowqifkooda iyo yuhuuntooda siyaasadeed, shacbiga reer Somalilandna ay ku beer laxawsadaan wax uu ugu yeedhay Power Sharing ama awood qaybsi, taasi oo aan meelna dastuurka kaga oolin oo uu Kulmiye iskala laab kacay.
Cismaan Hindi waxa uu sidaa ku sheegay waraysi kooban oo uu caawa la yeeshay weriye Xasan-keefkeef oo ka tirsan shabakada wararka ee Qarannews, waraysigaas oo uu si kulul u naqdiyay majaraha Xisbiga KULMIYE haysto iyo qarka uu jafayo waa sida uu hadalka u dhigaye waxa uu u dhignaa sida tan:
Su’aal: Cismaan waxa jirtay in xisbiyada qarankaniyo Kamooshinku ay kulmayeen ayaamahii ina soo dhaafay, maxaa ka wada hadasheen?
Jawaab: Haddaanu xisbiyada Qaranka nahay maanta ilaa shalay waxaanu isugu nimi sidii aanu uga wada tashan lahayn arrinta Komishanku noo soo jeediyay ee Muddo Kordhinta wakhtigii loo cayimay inay doorashadu qabsoonto, kaas oo ay Komishanku soo jeediyeen inaanay u cuntamayn wakhtiga doorashada loo cayimay ee 29.March.2009, sidaasi darted loo baahan yahay wakhti dheeraada, markaa haddaanu nahay Xisbiga UDUB iyo Xisbiga kale ee UCID waanu soo dhawaynay garawshiiyaha komishanka hase yeeshee waxa ku gacan saydhay xisbiga KULMIYE, iyana waxa weeye dib inaanu ugu noqono oo aanu walaalahayo u caqli celino oo aanu u sheegno duruufta ay ogyihiin ee Muddo kordhinta keentay inay Markhaati ma doon tahay.

Waxaananu u ballansanahay Berri Salaasada haddi Alle yidhaahdo, hadii ay na diidaana Kulmiye, go’aankaas annagu waanu saxeexnay waxa ay u taallaa inay jawaab cad ka soo saaraan komishanka qaranku, arintani ma khusayso golayaasha qaranka iyo cidkale toona, ee waa arin u taala kamooshinka.

Su’aal: Cismaan sida aad tibaaxday maalmahan u danbeeyay seddexda Xisbi Qaran iyo Komishanku shirar bay lahaayeen waxa jirtay in la isla qaatay in muddo 90 Maalmood ah dib loo dhigo doorashada, markii horena xisbiga KULMIYe wuu ogolaa laakiin markii danbe shalay waxa ay sheegeen in haddii la kordhinayo muddadaas inta ka horaysa la dhiso dawlad ku meel gaadh ah oo ka madax banaan Xukuumadda Madaxweyne Rayaalle, Arrintaa sideed u aragtaan?.
Jawaab: Waa nasiib darro in siyaasada xisbiga KULMIYE ee Macan-gaga ah ee Jahawareersan ee dhinac ay u socoto iyo dhinac ay ka socoto la garan la’yahay ay maanta sal u noqoto weedhaha siyaasada ku dhisan ee KU QABSO KU QADI MAYSIDE. Somaliland waa la ogyahay distoor baa yaal xeerar baa yaal, kuwaasi oo si cad u qeexaya in Madaxweynaha Maanta jooga uu bedeli karo oo kaliya Madaxweyne la soo doortay, kolkaa xisbiga KULMIYe way iska indho tirayaan distoorka, waxaanay rabaan inay wadanka ka dhaliyaan buuq iyo qas aan jirin.

Arintan dib loo riixay doorashadu in ay qabsoonto ma aha mid ay xukumadu ka danbaysay, xisbiyada qarankuna way ogyihiin kamooshinka iyo umada reer Somaliland way ogtahay, xukumadu diyaar ayay ahayd, waxana ay diyaar u ahayd in ay qabsoonto doorashadu wakhtigeeda, kuwa jeclaa in ay dib u dhacdo waa Kulmiye, ee doonaayay in ay qas ku abuuraan dalka iyo dadka, taasina wax soconaysa ma aha oo nin muraad leh wadanka ma qasi doono, xukumadu waxa ay mar kasta raacaysaa dastuurka iyo qawaaniinta dalka u taala taasi ayaana soconaysa, waxa aan ku leeyahay cidna sharciga kama weyna.

Runtana hadii loo tago iyo xaqiiqda waxa og gudiga kamooshinka oo ka wada kooban sadexda xisbi qaran, oo iyagu soo bandhigay in ayna suurto gal ahayn in ay doorasho qabsoonto sababo dhowr ah awgeed, taasi oo ay ugu horayso dib u dhicii inagu yimid xiligii la ina qarxiyay oo mudo dib u dhac ah inagu keenay iyo kala shaandhaynta tirada dhabta ah ee codayn doonta oo iyana wakhti u baahan in la kala saaro, waxaas oo iskaashaday ayaa ka mid ah waxa dib inoo dhigay markii aanu dhagaysanay kamooshinka qarankana ee ay noo sharaxeen waanu ku qancnay hadaanu nahay xisbiyada qaranka macaa iyagu way ogyihiin oo xaqiiqda meesha taala way ogaayeen waana ay taabcsanaayeen.

Markii ugu danbaysay ayuunbay balaayo is tusatay oo kursigu u sawirmay in ay sidaasi ku helayaan ay hada ku hadaaqayaan taasina waa riyo been ah ee meesha waxa loo baahanyahay in lagu kala baxo cod bixin xalaal ah oo aan qofna laba kaadh oo bug ah hoosta kala soo bixin ee qof kastaaba uu hal kaadh la soo baxaa dabadeedna codeeyaa, taasi waa ta saxda ah ee caalamka iyo dadkeenuba doonayaan lakiin Kulmiye waxa uu rabaa in uu baal xoofto iyo boob uu wax ku qaado iyo cago juglayn been been ah, dee taasina soconmayso oo waa la soo jeedaa ee yaanay been isu sheegin shicibkana wareerin.

Su’aal: Haddii aan ku weydiiyo su’aal taas ka duwan waxa jirta in Madaxweyne Rayaalle Maanta u baxay safar uu ku tegeyo wadanka Ingiriiska, halkaas oo ay ku sugan yihiin badiba Masuuliyiinta Mucaaradka, waxaana dadku leeyihiin dawlada ingiriisku waxa ay Rayaalle ugu yeedhay si ay wax uga weydiiso dacwad ka dhan ah isaga iyo xukuumadiisa oo Mucaaradku u gudbiyeen, arrintaa maxaad ka leedahay?

Jawaab: Horta waa nasiib darro in suuqyada Hargeysa waxa lagu hayo uu ka danbeeyo xisbiga KULMIYE, oo ah dacaayado raqiis ah oo uu KULMIYe rabo in Somaliland siyaadeeda lagu foof-daran habaabiyo. Madaxweyne Rayaalle halkaas (Ingiriiska) waxa uu ka helay Marti qaad rasmi ah oo lagag wada hadlayo danta Somaliland iyo mida Ingiriiska, socdaalkana waxa uu ahaa mid sii qorshaysan markaa markii ay maqleen madaxweynaha ayaa tagaaya UK, ayay suuqa waxaasi maalaayacniga ah gashadeen oo ay dadka ku majaro habaabinayaan guulaha safarka madaxweynaha oo ah mid rasmi ah, waana been waxa ay suuqyada la taaganyihiin.

Su’aal: Idinku ka UDUB ahaan rajo intee leeg baad ka qabtaan inaad mar labaad hantidaan doorashada Madaxtooyada, ama taageero intee leeg baad haysataan hadda?

Jawaab: Xaqaaiqa runta ah marka laga duulo, waxaanu is leenahay doorashada dhawr boqol oo Kun ayaa KULMIYe iyo UDUB u dhaxayn doonta ugu yaraan 70% umada waanu hantiyaynaa baanu is leenahay,waxa aananu ku kalsoonahay shicibkayaga iyo dhamaanba umada reer Somaliland, xisbiga UDUB-na waa xisbi nabadeed oo horumar balaadhan iyo qorshayaal dhaadheer umada u wada caalmkuna maanta waxa ay sugayaan doorashadeena, markaa xisbiga UDUB iyo xukumadaba waxa miiska u yaala qorshayaal wax qabad oo xaqiiq ah oo la arki doono.

Maanta waxa guul inoo ah in aan dalkeenii oo dhan joogno oo Somaliland ay midaysantahay oo gacmaha la is haysto hadii Kulmiye yimaado waxa hubaal ah in ay sidii lagu yaqaanay ay dadka iska hor iyo daba keeni doonaan oo ay colaado sokeeye abuuri doonan oo ay wadanka kala qaybin doonaan magaalo kastana ay colaado sokeeye ay dhex dhigi doonaan, markaa waxa aanu uga digaynaa shicibka in ay ka foojignaadaan xisbigaasi oo ayna codkooda eersan.

Su’aal: ugu danbayn waxaan Xisbiga KULMIYe waxyaabaha uu ololaha ku galo waxa kamida in isbedel loo baahan yahay, idinku maxaad arrintaa ka leedihiin?

Jawaab: Horta isbedelka aad sheegaysaa ma mid siyaasadeed baa mise waa mid leadership ah , Kulmiye waxa uu u jeedaa isbedel marka uuleeyahay in hogaanka dalku gacantooda galo oo waxay had iyo jeer ka dhawaajiyaan inay iyagu ku cusub yihiin siyaasada iyo hogaanka sidaa darted mid cusub loo baahan yahay, laakiin arrintu sidaa maaha waxaan doonayaa inaan ka dhawaajiyo ragga KULMIYE ka taliya nin aan xukuumada soo marin majiro haddii ay noqoto Axmed Siilaanyo, Muuse Biixi, Maxamed Cabdi Iskeerse, haday tahay Cabdi Aw Daahir, ama haddii ay tahay Gaboose, Maxamed Xaashi. markaa marka ay leeyihiin isbedel baanu rabnaa xagee bay iyagu ka keenayaan, dhibta jirtaa waxay tahay ragaa soo maray xukuumada ee ku guul daraystay ee la ogyahay.

Kulmiyena wax isbadal ah oo ay hayaan ma jirto, waa dad fikir gaboobay uu ka wada buuxo, cidkastaana way ogtahay oo xitaa caruurta ayaa ka dheregsan in ay kursi ay ku fadhiistaan mooyaane ayna lahayn wax qorshe ah, waxan aad arkayso waa wax xukumadihii kala duwanaa laga caydhiyay markii ay gudan kari waayeen xilalkoodii markaa iyagu in ay cid dhaliilaanba ma aha.

Sida ay doontaba ha ahaatee waxa aan leeyahay haday wax isla hayaan badka ha iskeenaan oo doorashada la galaa, waxba yaan la goolaaftamin oo been la isugu sheekayn iyo waxaasaan samyn hadii kursiga la iiga kici waayo, kursigana sharci ayuunbaa lagaga kacayaa hadii laga kaco xoog iyo dam damta ay raga qaarkood sheeganayaan waa sheeko baralay iyo huuhaa nina sharciga kama weyna ayaan leeyahay.

Qarannews