Magaaladu
Ma Sidanbaa
Magaalooy lagu jecel waxaad tahay
meel lagu soo hirto qof waliba waxa uu doonaa inuu ka sal gaadho
badhaadhe iyo Barwaaqo wixii aad leedahay oo in badan oo ka mid ah
bulshada kugu dhex nooli ay ugu sheekayso dadka kale een nasiibka u
helin inay ka mid noqdaan shacabkaaga tolow maxay kugu jecelyihiin
dadku waa yaab iyagaa la waydiin tolow ma kaa helaan waxay kaa
filayeen mise waxaabad ku noqotaa caqab hor leh oo ciilisa inbadan
oo ka mida kumanaanka qof ee kugu hamiyaya inaad qalbi furan ku
qaabisho. kolay lagugu hungoobi maayo magaalooy sobob waxaad
leedahay dhamaan wax kasta oo lagaa fisho balse maxay kaa
gashay"Suleekha" oo inbadan ku hamiyaysay inay maruun iyadoo miyir
iyo maan qabta cagta la hesho guri ka mid guryaha faro badan eed ku
qaabisho martidaada walee waa yaab garanmaayo aniguye waa tan
sheekadii suleekha "Magaaladu ma sidanb aa?"
Suleekha waa inan da' yar filkeedna ugu il roon xishood xarago ku
dheehantahay furfurnaan iyo waalid adeecnimo waa in badan oo ay kaga
tilmaamantahay hablaha ay da' wadaagta yihiin marka laga reebo
quruxda maariin casaanka jooga dheer iyo jalaqsanaanta socodka ee uu
ilaahy goonida u siiyay ayna ogtahay inaanay ku helin hayb iyo hanti
badnaane ay hibo ilaahay siiyay tahay, waa gaari dumar oo u jajaban
hawlaha gurigooda iyo kaalmaynta hooyadeed cadar oo dhibi ka haysato
kala horida xero adhi ah oo ubadan ido riman iyo kuwa laga lisaba
balse waa danteeda inay dhinac isaga rido hawsheeda inta aanay
reerka iman oday Faarax iyo raxan inamo ah oo uu dhalay oo maalinta
inteedii badnayd ku maqnaa qodista beeraha si ay uga gaadhsiiyaan
dhibicda ugu horaysa ee gu'ga oo ay ka saadilyeen daruuro madaw u
badan oo labadii caano maal ee ugu danbaysayba ka lushay cirka
guntiisa una sii guuraya darafyada cirka si ay u maasheeyaan dhulka
intii looga calfay inay ku tiixdo.cadar way ka fushay hawshii wallow
ay u hadhay diyaarinta cashadii raga oo habeenkaa nasiibku ugu
dhacay sheekha toosis (shuuro) inta cawayska bilawgiisii dabka la
saaray afaafka hore ee aqalka ka kudh kudhlaynaysa si ay xaawalaydu
isha ugu hayaan.waa kuwan ragii ood moodo jabhad guuraynaysa oo
tunka ku sita jawaanadii ay ku qaateen shinidii beerta ay ku
qodayeen gacmahana ku sita caagado iyo kilaadhi ay ku sii wal
waaleen biyo iyo qaxwe ay gacanteeda ku karisay suleekha oo hadii
aanu la socon diyaargarowga beer qodista aan raga badankii u
adkaysteen wakhtiga dheer ee ay ku hawlanyihiin hawsha beerta.
Hore loo soo socday nin walba halkii itaalku dhigay ayuu ku dhacay
alaabtii tunka u saarnaydna sidii mas dusha ka saarnaa uu dhulka ku
tuuray iyagoo daal awgeed sida aar jimicsanaya ayay dhabarka isu
tuureen dhawr jeerna cagaha kor iyo hoos u dhaqdhaqaajiyeen sidii
ima yar oo caga bidhlaynaya. cabaar hadii sidaa la ahaado ayaa waxa
soo gashay golihii ragu ku nasanayay inantii suleekha oo sida xeedho
weyn oo ay ku jirto shuuradii hareerahana sida aqal imikuun la abyay
lagaga qotomiyay dhawr fandhaal badhtankana lagu dhajiyay weel uu ku
jiro subag saafiya oo udkoonkiisa raga qaar hadii laga yeelayo ay
humuun u qabaan inay iskaba cabaan hayeeshee wax rag kula leeyahay
horaa loo ogaa inaan dhayal aanad uga qaadayne nin walba
fandhaalkiisii ka goosay kuna bilaw dhankii soo xigtay, markii ragii
nin walba taagii iyo tamartii ka calaf qaaday ayaa xeedhadii oon
waxba lagaga tagin dhankaas la iskaga riixay nin walbana dib ugu
gurtay halkii uu markii hore ka soo dhaqaaqay si uu hadana cabaar
isu yara kala bixiyo isagana yara kala rido dibiradii ay kula dul
dhacday shuuradii " ninkii shuuro ciir loogu daray saw dibiri mayo"
woxogay markii la isyara kala bixiyay kaftan iyo sheeko aan sidaa u
sii badnayna la isku tuurtuuray ayuu oday Faarax u sii tukubay
dhinaca galbeed oo uu kaga toosnaa halkii heeryadiisu taalay oo ah
aqalkii cadar iyo isagu afartameeyo sano ka hor ku aqal galeen sidii
uu u sii socday ayuu daf yidhi isuna tuuray sariirtiisii bahal hurdo
ah oo uu ka soo qaaday daalkii iyo hawshii maantana halkaa isaga
reebay waxuu khuuro dhabdaba markii waagu dilaaciisu dhawyahay ayuu
soo baraarugay oo uu kacay si uu dibada ugu laydhsi baxo woxogay
markii uu qol qolka fadhiyay ayuu xasuustay fariin uu ka helay mid
ka mid ah walaaladii oo degen magaalada tasoo ahayd inuu magaalada
usoo diro inantiisa suleekha si ay ula noolaato mar hadii ay xaafada
joogaan hablo kale oo hawsha iyo baylahda reerka si wanaagsan uga
soo bixi kara,tolow muxuu ku doortay suleekha waa la ogaan mise
wuxuu ogaa waalid adeecnimadeeda iyo dad la joogeeda isna wuxuu
niyada ku hayay hadii ay u timaado inay iyaduna wax uga kordhi
magaalada xaafaduna ay u aayi doonto.
Markii waagii baryay ee qof walba uu ka soo kacay halkii uu xalay ku
dhacay ayaa uu oday gii Faarax u yeedhay inantii una sheegay
in walaalkii iyadna adeerkeed oo magaalada dag ani uu soo
fariin dirtay si ay ula joogto iyaduna hadal kale kuma soo celine
haye bay tidhi iyadoo aad dareemayso inay farxad qoslayso ilayn
waxay u socotaa dhankaa iyo tii maga alo ee ay waligeedba
dhagta ka maqli jirtay iyo adeerkeed Kaahin oo ay hore ugu aragtay
marar dhawr ah uu reeraha soo booqday.
Suleekha waa farxadeedee waxay isu diyaarisay sidii ay u tagi lahayd
wixii ay hablo asxaab iyo sheeko wadaag ahaayeena u sheegtay inay
tagayso iyaguna sii hambalyee ducana ugu dar markii ay barqo ku
dhawaad tahay ayaa waxa wadada oo meel aan sidaa reerka uga fogayn
ah ka soo siigeeyay gaadhi ka mid ah kuwa isaga kala dab qaada
baadiya iyo maga alada markii gaadhigii soo gadhay kobtii ay
taagnaayeen suleekha oo ay hareeraha ka xig aan dhawr qof oo
xaafada ka mid ah oo usoo dhaqaaqay si ay u nabadgaliyeeyaan inantan
magaalada usocota dhunkasho iyo salaan lagu qarqiyay ka dib suleekha
waxay shidhka ugu dhacday gaadhigii iyadoo daaqada qoorta kala soo
dhacday si ay salaam gacan haadis ah ugu macasalaamayso dad, xoolo
dhul iyo dhir wixii ay indho garato ilayn xiiso weyn ayay u qabtaa
dhamaan wixii noole ah ee ay deegaanka mudada dheer ku wada
noolaayeen woxogay waxay sheeda ka soo eegto reerihii iyo dadkii ay
ka soo dhaqaaqday waxay afka saareen dhul aad u balaadhan oo kaymo
iyo meelo kaleba isugu jira oo ah inta ka xigta inay magaalo gaadho
safar dheer oo saacado qaatay ka dib waxa meel bidhaan arag ah uga
soo muuqatay magaaladii ay ku socdeen oo iyada xiiso gaar ah ku
haysa gaadhigii soo socoy marba marna u soo dhawaa dhankii magaalada
aakhirkiina soo gal dhul ubadan aqalo dhaa dheer iyo guryo si
wanaagsan oo waafi ah u dhisan oo teedsan hareeraha laamida ay
marayaan iyadana kamaba qasna ee waxay indhaha la raacraacaysaa
dhismayaasha iyo dadka oo aad moodo inay kala quruxbadanyihiin aqal
somaligii iyo dadkii ay deegaanka ku arki jirtay waxay soo socdaanba
lasoo gaadh kobtii ay rarka iskaga furi lahaayeen qof walbana isu
diyaari inuu ka dhaadhaco gaadhiga aakhirkiina dhulka lawada taabay.
suleekha ma taqaano meel ay
usocoto balse markii ay soo baxaysay ayaa aabaheed dhegta ugu
sheegay in uu caruurta adeerkeed dhalay qaar ka mid ahi istaanka ku
sii sugayaan balse tolow siday ku garan haa dad isdhalay iyo kuwa
wada dhashay midkoodna isma garanwaayaane waxay markiiba isha ku
dhufatay laba gabdhood iyo wiil u soo socda jihadii ay taagnayd
cabaar kadibna sooba gaadhe iyadoon la isba tooyana la is garay
ilayn inankani waa adeerkeedii ay arki jirtay oo dhalinyara habluhu
dumarnimada ka sakow aadbay u shabahaan midabka iyo johorada
adeerkeed xasan oo aan tilmaantiisu ka halaabayn la isku dhag
dhunkashana meel walboo la iska gaadho lagu nab iyadoo farxad iyo
qosol dhagta lahayona meeshii laga huleel jiheeyahana lagu beeg
bartii ay ku toosnayd xaafadu wax lasii socdo oo intaa xiiso la isu
qabo awgeed hoosta la iska yara eegaba waxa lagu soo baxay aqal deyr
weyni ku wareegsanyahay oo tolow maxay ku falayaan dhulka intan leeg
ee ay sidan usoo weegaareen waa yaab , tolow waa sidee meeshan
gudaheedu. Su'aalahaas iyo kuwa kale oo ciidaa ka badan ayaa marba
ku soo dhacaya qalbigeeda iyaduna uma hayso jawaab ay ka bixisee
waxay la sugtaaba waa waxay indhaheeda ku aragto.
Hore loo soo gal aqalkii adeerkeed,aayadeed iyo ciyaalkay
ilmaadeerka ahayeen oo goor ahanba sugayay ayaa sida jinac
sonkor heshay ugu soo qamaamay salaam iyo dhunkasho ayaa lagala
daalay oo tolow dadka magaaladu ma sidanay dadka u jecelyihiin,alla
magaal adu wanaagsanaa yaah ! hore usoo gashay gurigii lana fadhiisi
qol aad u balaadhan oo ay yaalaan fadhiyo reer magaal dhigto kuwii
ugu il roonaa waxaana qolka gudihiisa aad loogu sharaxay ubaxyo
gidaarada laga laalaadiyay iyo kuwo la dhigay koonayaasha iyo
badhta nka qolka ood moodo inay halkaasi ka baxeen oo tolow maxay
isaga goyn' waayeen geed ahan ka baxay guriga dhexdiisa mooji
malaha magaaladaa sidana iska dhaaf waad ogaa ne.waxay kolba
jaleecdo bilicda iyo sharaxaada lagu asqeeyay guriga waxay ku
warheshay gabadh inaadeerteed ah oo hor taagan una soo fidinaysa
koob quraarada oo ay ku jirto liin qabow oo markaasuun qaboojiyaha
laga soo saaray. laacday oo ka buuxsatay iyadoo qabow awgii ay ku
dhawaatay inay qadhqadho ayaa kolba iyadoo iska dhawraysa firiq ka
siisay markii ay laacdayna ay iska dhigtay miis yar oo aad moodo
gambadh weyn oo ay dul dhigtay alla naa waxa yari macaanaa oo
qaboobaa maxaa lagu noolaaday magaalada oo tolow waxan maxaa lagu
qaboojiyay mooji magaalooy micno badan iska yara nasatay oo cabaar
hadana sheeko iyo haasaawe lagu qaaday iyadoo kolba laga waraysanayo
xaalkii reerahii ay saaka barqadii ka soo jarmaaday iyaduna ay
waydiinayso sida xaalka magaal adu yahay wax la ismaaweeliyaba
waxaa la gaadhay wakhtigii qadada markaasaa halkan lasoo tumay cunto
kala duwan oo midiba mid ka damcad iyo muuq wacantahay oo tolow
maxaa miyigiina tanoo kale loogu samaysan waayay moojidooda malaha
waa shuqul magaalo. la cuntee hadana loo jarmaad in woxogay yar
layara jiibsado inta casarka ka hadhay iyaduse jiif uma jooge'eh
waxay la shawakhsantahay macaanka cuntadii kala gadisnayd ee ay
maanta ku qadeeyeen iyo waliba muuqaalka dhismayaashii kala duwanaa
iyo baabuurtii iyo waliba dadkii ay maantoo dhan isha la raacaysay
walee maxay wax ka yaabiyay aragtay. la soo toos koob koob shaah ah
oo casariyana afka lagu jiid qof walibana u amba bax hawlihiisii
magaalo ku buug qaata iyo ku dano kale ku foofaba. hodan oo ka mid
ah hablaha ay ilmaadeerka yihiin ayaa usoo dhiibtay sad dhar ah iyo
kabo si ay isugu diyaariso in magaalada la soo tus tuso dabadeedna
jag isu soo siisay mise waaba is badashay oo tiiba maaha ilayn qof
alle qurux iyo joog u dhameeyay weeye waa tan soo baxday iyadoo
kolba dhinac isu gundhinaysa oo cagta aan si toosa dhulka u wada
dhigi karayn kabaha cidhibta fiiqan ee aanay waligeed cagteeda galin
ayaa ku noqday sida qof cagaagan oo dul jaqaafaya arlo lagu sharaxay
qodxo galool oo intay kolba iyadoo dhici gaadhaysa dhankaa u ciirto
hadana dhanka kale isu soo qabanaysa. waxay kolba dhinac u gataato
dhacdaba waxay aakhirka dhanka midig ka soo gashay baabuur noociisu
yahay surf oo ay xaafadu ku tamashlayso kuna soo dhamaysato
baahiyaheeda magaalo oo tolow maxaa inantan maantuun magaalada timid
durba loogula rooraya magaalo iyo waxaan shuqulkeeda ahayn
moojideeda malaha iyadu dadka kale way kala qabsan ogtahay wixii iyo
halkii kolba ku cusub waa tahay lasoo dhaqaaji shoofeerkii gaadhiga
oo ahaa C/raxmaan oo ay laba wiil uun ka roonyihiin xaafada
da'diisuna aanay ka waynay labaataneeyo ayaa shookaantii baabuurka
mar qudha u duubay dhankaa iyo meel aan guriga sidaas uga sii fogayn
oo ay marto laamida madow oo intii ay magaalada joogtay mooyee
sheeko iyo shaahid toona ku arag. la soo gaadh gaadhigiina cagta
saar wadadii oo ilayn meel aad socodkeeda baratay kuma hakatide
markiiba sida waran la gamay intuu qiiq aan sidaa u badnayn budh ka
siiyay ayuu orod cagaha wax ka dayay iyaduna iyadoo la shawakhsan
raaxada kursiga buushka ah ee ay naftu ku raaxaysanayso iyo codka
hees ka baxaysa gaadhiga oo ay iyadu inay rikoodh ka maqasho mooyee
aanay wali indhaha saarin gaadhi ay heesi ka baxayso oo tolow ma
jinbaa ka dhex hadlaya sawtan qoftu bini'aadmi u cod eeg la yaab ma
leh inantuye heestan inbadan ayay ka maqashay aroosyo lagu
dhagaysano oo ka dhacay deegaankooda iyo meelo kale oo aroosyo ka
jireen oo ay iyada iyo raxan dhalinyaro ahi ay wakhtiyada
gu'ga ee aroosyadu aadka u badanyihiin ay ugudi jreen midh aheedana
aadbay u xasuusataa oo ay iyadoo la jaanqaadaysa ayaabay codka ku
ladhay waa yaab hablo iyo inamo intii ay lasocotay dib u soo daymoo
iyadoo la yaaban sida inantan yar ee miyiga ka timid ay durba ula
qabsatay midhaha heestan oo ay iyagu u haysteen uun in reer magaalka
iyo dadka fogaaday uun ay heesaha yaqaanan balse ma oga in jiibta
iyo luuqda heeso iyo suugaan oo idilba laga badsado heestu inaguma
cusba oo heesta uu ku luuqeeyo Lafoole midhaheedana ay ka mid
yihiin" Hadii aad dhaqaaqdoo inaad dhoofto jecesha gaadhigaa
dhakhsanayee ku sidaa ma dheeliyo uma seexdo dhinacoo " waaw alla
yartu cod wanaagsanaa ma hablihii heesaha looga hadhay ee
kinsi,khadro iyo sahra axmed oo marti ugu ah bandhig faneedbaa wali
way u qaadan laayihiin su'aalo dhawra oo nuxurkoodu ahaa halka ay ku
baratay ayaa dhanwalba lagaga soo riday iyadna uma dayinbee waxay
ugu sheegtay inay mar walba oo ay aroosyada tagaan ay tan iyo kuwo
kale oo ciidaa iyo camaarkaa ka badan ku dhagaystaan oo tolow maxay
kale ka xasuusataa heesihii ka soo burqanayay rikoodho laba
sameecadleyaal ah oo inta badan dhalinyarada labad reer ee inanka
iyo inanta la aroosayaa soo qaataan si midb qolada kale ugu cabo
libinta guusha habeenkaana isagu tunka u rito wixii dad hablo iyo
inamo madasha yimaadaana bilooyin dhan ku sheekaystaan in hebel iyo
hebel ay iyagu habeenkii arooskaa ugu cod dheeraayeen, suleekha
markale ayay ku dhufatay hees kale oo tacajab iyo yaab ku riday
caruurtii ay ilmaadeerka ahaayeen iyadoo waliba markan isu dayaysa
inay si intii hore ka cod qurxoon ugu luuqayso iyagan tusaale buuxda
ugu siiso inaanay wali ka dhawayn bushqado heeso ah oo laabteeda ku
kaydasan oon tiradooda la soo koobi karin waxayna iyadoo is
xariifinaysa ku tiraabtay" dhugmadiisu ruuxay u dhantahay ayuu
dhibayaa xishoodkuye ma ogtahay dharaarahan dhabayaasha suuqyada
dhakafaarka aan qabo dhar la'aan inaan maro imika dhudhumiye miyaan
soo dhawaada aawalba igama dheerayn dhabta miyaan ku saara dhibta
kula nacayaa dhibtaan kula nacaaya ………….! ilaa iyo tuducyada ugu
danbeeya ay ka gaadhsiisay, intii lagu mashquulsanaa dhagaysiga
fanaanadan cusub ayaa waxa afka looga soo galay suuqii weynaa ee
magaalada si wixii dan iyo murad looga lahaa looga dhamaysto
inantana intii laga gaadhsiin karo lasoo tustusay dhawr meelood oo
ka mid magaalada oo bilic iyo tilmaan gaar ah kaga astaysan qaybaha
kale ee magalaada markii hawlihii la dhamaystay sharaab iyo cunto
fududna afka la sii saaray ayaa loo qalabaystay caraabe dheer oo
lagu guri furayo kobtii maanta laga soo kicitimay waxaana lagu soo
noqday gurigii iyadoo kaftan iyo madaadaalo xiiso leh la isu tuur
tuurayo, la soo guryo noqoy wixii agab suuqa laga soo qaatayna
guriga lagu soo hubsay qof walbana habeenkaa si fiican isaga seexay
suleekhana waxay heshay soo dhawayn iyo dad aad u jecel oo ay la
yaabtay walaaltinimada iyo xiisaha ay u hayaan allow ugu wad waagii
danbe markii la gaadhay qof walba u ambabax hawlihiisii in shaqo u
baxda iyo waxbarasho doonataba iyaduse meel ay u baxdaa ma jirto'e
guriga ayay iska joogtaa inta ay dhinac kaga biiri doonto dadka
magaalada ee qof walba dhinacii ay bulshada isugu baxdo aroortii u
jarmaada habeenkiina ka soo caraaba sidii awalba ay ku tilmaansanayd
waxay dhankaa ka gashay hawshii guriga iyadoo kaashanaysa kartideeda
iyo woxogay hogo tusaalayn ah oo ay ka heshay aayadeed iyo inanta
guriga u adeegta waxayna durba si dhib yar ula qabsatay hawshii
guriga ilaa ay noqotay qof lagu aamini karo masuuliyada guriga,
Suleekha si fiican ayay hada u nooshahay aadna way ula qabsatay
nolosha magaalada walise sidaa uma sii dhexgalin dadkii jiiraanka
marka laga reebo inyar oo ay salaanta jaarnimo iyo is xaal waraysi
aan sidaa u badnayni ka dhexeeyso mooyaane laakiin waxaad la
nooshahay sina wax idiinma soo kala gaadhi waayaane waxay mudo aan
sidaa usii badnayn is barteen gabadh ka mid ah hablaha xaafada oo
noqotay macalin iyo maskax majaraha u qabata suleekha oo tolow siday
ugu suurto gali kartaa mooji waxay si dadban kolba sheeko iyo
hawlaha magaalada ugu asqayso waxay aakhirkii ku guulaysatay inay
hantido muftaaxa qalbigeeda oo ay goortay doontano furto siday
doontana wax ugu ridato, allow ka samato bixi, inantii waxay
bilowday inay qalbigeeda ku qorto darsigii ugu horeeyay duruusyo
faro badan oon dhamaad lahayn oo ay ugu talo gashay inay ku maamusho
iyadoo ugu sheegtay inay tahay talaabooyinka ugu horeeya ee
xadaarada magaalo oo tolow xagay gayni mooji waxay u sheegtay in
haday doonayso inay sida hablaha magaalada ka qalin jabiso jaamacada
ilbaxnimada ay marka hore bilowdo siday isu soo qor qori lahayd shax
shax iyo fir fircoonina isugu abuuri lahayd oo tolow geed inta gudmo
hareeraha lagala galo mooye,daab gudmeed, iyo qalabka dibidu beeraha
ku qodo ayaa laga qorayaa la leeyahay uunbaan arki jiree dadkana
miyaa la qor qoraa mooji malaha magaaladaa sidanaa waxay dhagta u
raariciso hadalo aan tiro lahayn oo ka soo burqanaya afka
macalimadeeda oo u dhigi doonta xiisad ilbaxnimo iyo xadaaradayn ah
waxay bilowday inay is weydiiso dhawr arimood oo markii hore gurac
ula muuqday balse markii danbe ay dantu ku qasabtay ilayn
magaaladuba waa wada sidane iyadoo kalideed isla shawraysa ayay
tidhi " naa hee dheh hoogto maxaad isla cadayni yaah, naa alle ka
baq oo aayar sidaadan iska ahow,sidee ma sidan naa iga tag maan
dadka isu eekaysiiyo oon sideeda iyo si ka quruxbadanba noqdo ma
buurbaa igu soo dumaysa hadaan is cadeeyo oon ciyaaro oo sida
qayrkay naftayda ugu raaxeeyo" walee waa yaab oo tolow maxaa hablaha
dhawaan yimidka ah xadaaradu sidan uguma soo deg degtee iyada lagula
soo roorayaa malaha hablaha ayay ugu ayni wacantahay moojideeda
waxay ka dheefto ayay leedahay subxaan waxay sidaa ahaataba inantii
isla booday oo durba dhinaca ka raacday hablo badan oon dhaqankoodu
wanaagsanayn oo ay horboodayso macalimadeedii lumiya iyo xer kale oo
ay sanooyin badan qalinka ugu xariiqaysay tabaha iyo xeeladaha kala
gadisan ee looga baahanyahay gabadhii rabta inay ku takhasusto
cilmiga xadaarada iyo reer magaalnimada sulekhana waxay markiiba si
sahlan uga muuqatay safka hore ee xerta iyadoo judhiiba barasho
sahlan ay kula kulantay dhalinyaro wiilal ah oo aan ku amaanayn
dhaqamada iyo hawlaha ay ku dhex jiraan walee wax walba waa la arki
oo tolow maxaa iyada albaab walooy garaacdaba dhakhso looga furayaa
yaah! ilayn shaw waxaa la soo eeganayaa muuqeeda iyo qariibnimada ay
kula soo dul dhacday xerta waxaanu qof waloo ka mid ah asxaabteeda
cusubi ku dagaalamayaa sidii uu maskaxda uga qabsan lahaa oo uu
dhankuu doono ugu hagi lahaa ilayn wax la daayo maahee waa dahab la
mood joog iyo jamaal quruxbadan oo alle dhan walba ka dhamaystiray
balse hada cagta saartay wado xun oo halaageeda iyo dhibaatadeedu ay
saameyn ma hadho ah ku reebi doonto mustaqbalkeeda iyo ka
waalidkeedba kuwan magaalo iyo kuwii ay mudo hada sanad laga joogo
ka soo kicitintay balse aany marna dib u eegin nabad iyo kheyr waxay
ku suganyihiin oo tolow maxaa helay sawtii waalid adeeca ahayd ee
mar walba xaalkooda aduun ka war hayn jirtay markay la joogtay iyo
mudooyinkii hore ee ay magaalada ku cusbayd mise xiiso yar oo ay u
qabtuunbay ka ahayd walee waa yaab durba isbadashay yartii cajiib
walee magaalooy lagu nac maxaad ciidan badan lugoysay.
Dunidu waa caynba cayn inantii xishoodka iyo asluubta lahayd ee ay
inbadan aayadeed iyo adeerkeeda kaga faani jreen marka la soo qaado
arimaha qoyska ayaa hada u muuqata mid taa badalkeeda ah xaafadiina
ku keentay war war iyo murugo adeerkeed mar walba la hadal oo kor
iyo hoosba wax ugu sheeg balse maxay ma qashaa waxa horteeda ka soo
ifaya nuur weyn oo ay hortiisa,hareertiisa,iyo heegiisa sare ku
sharaxanyihiin xadaaradnimo iyo ilbaxnimo magaalo mana jecla inay
cidi kale dhex marto inta ay ka sal gaadhay waano iyo wax sheegna
dhag jalaq uma siinayso sidii qof laylatul qadar loogu sheegay
ayuunbay mar walba ku dhagantahay hadaladii barisamaadkii ay sida
gamuun sumaysan ay qalbigeeda ula dhacday macalimadeedii lumiya
ilayn qariibow lagu qariibsay waa gabadh ugubnimadii iyo horaantii
imaansheheeda lagu xadaye inay cilmi iyo aqoon cusb ka korodhsi
tidhaahdo mooye marna niyada kuma hayso inay saaxiibadeed hoog iyo
halaag u horseedi doonto waa yaab oo sawtii inan garasho iyo garaad
wacan ahayd maxaa ku dhacay sawtan la helay moojideeda malaha waa
laga buruud sareeyey oo sida faynuus kaahii arooryo ku soo baxday
ayaa garashadeedii la shiiqiyay allow laba talaba tii roon wax
waliba way isbadaleen inantii suleekha ee maalmihii hore ee ay
magaalada ku cusbayd jooga iyo jeeha wacnayd wiilasha jaarka iyo
kuwa ay inamada ay ilmaadeerka yihiin guriga u soo raacaaba hoosta
ka eegi jireen,hadalkii xishoodka badnaa iyo qosolkii xiisuhu ku
dheehnaa waxay isu badashay si lama filaana waxaana hada ka sii
hadhay magaceedii balse muuqeedii waa isbadalay inantii siday dawo
iyo kiriimyo isugu waday ayay waxaan midabna ahayn soo baxday
wajigeedii dhalaalka maarinka ahaa hada waa casuus iyo dhiig dhiig
aad mood in karbaash iyo kabo lagu idleeyay xididada jidhkeeduna
waxay ka muuqdaan oogada sare ee jidhkeeda hadii ay hantaaq yari soo
gaadho alleba kuma keene waxay tahay inaan midh dhiigi ku hadhayn
jidhkeeda walee waa yaab dhaxan iyo kulayl roob iyo raxmad wax
waliba waa u cadow habeen iyo dharaar wax u rooni ma jirto xaadii
jidhkeeduna way madoobaatay oo meelaha qaar sida xaada shaarubaha
iyo gadhku waxay noqdeen sida raga oo kale ilayn raga waa sadkiiye
iyada kuma quruxbadna muraayadii ay markii hore eey hawlaha
bilaabaysay kolba dhinac isaga eegi jirtay xataa ay habeenada qaar
saqda dhexe u soo kici jirtay hada waa ay ka maagaysaa inay
horjoogsato ilayn muraayadi waa been ma sheegto eh waxay is
diidsiinaysaa inay aragto baaxada ay leegtahay dhibta ay isu
gaysatay alla umuuro badanaa maanta ma jirto cid u miciina oo
midabkeedii iyo muuqeedii u soo celin karta canaan iyo cuqdad ay u
qaado macalimadeediina maaha mid wax ka taraysa dhibta ku
kaliyaysatay magaalo iyo miyi meel uroonina ma jirto oo tii magaalo
ahayd markii ay ku muuq doorsoontay waxay dantu baday inay bustaha
hoosta ka gasho miyigii haday ku noqo tidhaahdana waxa laga yaabaa
in ciyaalka reeruhu ay buti ahaan uga yaacaan, oo tolow maxay
galabsatay ee laga jarayaa moojideeda malaha waxa laga raacay
xaadaaradan iyo ilbaxnimadan ay ka daba dhacday walee wax walba la
arag adeerkeed oo hadal iyo hawraarba kala daalay hada waxay dantu
baday inuu afka juuqda gabo marar dhawr ah oo uu raadiyay xal iyo
xeelad uu arintan ku xaliyo waxay maskaxdiisu siisay jawaab uu
inbadan isdiidsiiyay balse aakhirkii dantu ku qasabtay oo ah in uu
isagu masuul ka ahaa imitaanka yartan ee magaalada marar badana
wuxuu isku ciilay sobota uu iyada ugu dhex doortay raxanta hablo ah
oo ay wada dhasheen isna uu adeerka u yahay mooji malaha wanaageeda
iyo waalid u roonideeda ayaa sobobtay dhibta maanta haysata oo
hadaan iyada soo kaxaynin saw tu kale uun ma soo kaxeeyeen oo iyadna
tolow ma sidanoo kale ayay noqon lahayd mooji aduu al xaasil qadar
meel loo dhaafo ma leh tanina maaha mid haysata yartan oo kaliya
balse waa mid ay la wadaagaan inbadan oo kamid ah hablaha ay soo
ridatay magaalo jecaylku islamarkaana is raac raaciyay hawlo aanay
garanaynin saamaynta dhaw iyo ta fog ee ay ku yeelan karaan
mustaqbalkooda noloshooda iyo ta qoysaskooda
Sheekadani ma ah mid dhacday balse waa mid mala awaal ah oo ka
turjumaysa dhibaatada haysata inbadan oo ka mid ah hablaheena
noloshoodiina ay galaafatay dhinacyada aan wanaagsanayn ee noloshan
casriga ah markaa waxaan talo iyo tusaale ugu dhaafayaa dhamaan
akhristayaasha inay ka fogaadaan inay noqdaan kuwo hableheena u
horseeda dhibaatada iyo aayo xumida inbadan oo ka mid ah haysata
iyaguna waa hablahee ay la yimaadaan foojignaan iyo ku faro adaygid
dhaqankeena iyo asluubta wacan ee ay ku abtirsadaan wixii talo iyo
tusaale ahna waa la isu leeyahay waxaanan idinkaga tagayaa midhaha
heestan uu ku luuqaynaya Axmed Mooge oo aan ka dhiganayo hafeef si
aan u muujiyo inaan waxna halkeedii dhigi karo inbadana aan hareer
mari karo " ma hubsadee hanfade noqoy raga nimaan hal seegayn isna
habari may dhalin"
Mustafe C/qaadir Ibraahim (Shiine)
Tima'ade University Student
Gabiley Somaliland
Cigaal36@hotmail.com |
|