FITNADU WEY HURIDAA EE NACLADI HA
KU DEGTO KUWA TOOSIYA
Ahmed Arwo
La-Taliyaha Madaxweynaha ee Dhaqaalaha
Anigoo dabasocda dilkii fuleynimo ee nabarka foosha xun
ku suntay qaranimada Somaliland, waa dilkii ka dhacay
Seemaal eh, ayaan jecelay inaan wax ka idhaahdo kaalinta
warbaahinta, oday-dhaqameed ka iyo wax-garadka arrintan
ka hadla. Warbaahinteenu waa xor waxaana xornimadooda
damaanad q aaday dastuurka iyo shurcuucda dalka. Waxay
hayaan waajib qaran oon looga maarmin hab-maamul-wanaaga
dawladnimo. Waa tiir muhiim ah oo loo baahan yahay inay
dhaliisha iyo la-xisaabtanka xuku uumad iyo mucaardiba
xoojiyaan si hagar la'aan ah oo dhexdhexaad ahna ay
ummadda u tusaan qala dka iyo gef waxay u arkaan, si
ummadeenu ay u hesho inay qiimeyso siyaasadda ooy
raacaan halkay danta u arkaan. Dhaliisha runta aha ee
xukuumaddu waa toosin. Kolkay tahay been abuur iyo cayna,
waa mid milgaha marbaahinta wax yeelaysa.Been-abuur iyo
war aan la hubsan oo beenoobaa wey k ala duwan yihiin.
Kan xumi waa been abuur loo kasay.
Haddaba taas mecnaheedu ma aha inay xor u yihiin
baahinta fidnada, iyo hurinta colaad sokeeye. Taasi waa
xaraan, waayo waxwalba waxa ka horeeya nabadda, iyo
jiritaanka qarannimo ee dalka hoo yo. Ma aha arrin lagu
gaban karo xoriyadda warbaahinta in meel dab ka baxaayo
baansiin lagu shuba a wey reebantay. Waxa warbaahinta la
gudboon dab-damis iyo gurmad nabadeed. Ma aha inay
horse edo colaad iyo naxli sonkoreysan.
Sida cinwanka ku cad waxaan soo qaatay odhaahdii
Rasuulkeena SCWS uu inoogu muujiyey in nacdas ha oo ah
cadhada Alle ay ku soo degto qofka ummadda fidino ka
dhex abuura. Waxa aynu ognahay oo kale xadiiska
odhanaaya..qofka gardaro ruux muslim ah qudha ka jaraa
waxuu la mid yahay ruux dha n dilay. Sidoo kale
ayuu Rasuulkeenu SCWS inooga digay dilka dhex mara
muslimka, isagoo inoo sheeg ay in dagaalka Muslimka
dhexmaraa kan dhintay iyo kan wax dilayba ay yihiin ehlu
naar.
Waxa si fudud loo fidinayaa ereyo turxaan iyo naxli leh
oo qofka yidhi laga yeebo inay ka keentay cad ho. Waxa
xumaanta ugu weyn wadaa ee fidnada hurinayaa ma aha
ciddii sida axmaqnimada ah ehelk ooda loo dilay oo iyagu
aan xaqooda ka tanaasulin bal se ka sugaaya garsoorka
iyo xukuumadda, waa dad u badan dhinaca warbaahinta oo
leh TV, Idaacad, Internet , Jaraa'id, iyo websiteyo.
Waxaad moo daa inay ku naaxaan naxliga iyo xumaanta.Eeddo
dabcan waa intooda arrintan ku kacda ee ma aha mid aan
dhammaan u xanbaarinaayo.
Waan garan karaa in dadka qaar si cadho leh oo caadifad
leh ay arrinkan uga hadlaan, waa dabeeci. Waxay se
masiibo tahay cidda sii kordhinaysa ee sida xamaasadda
ah u fidinaysa. Waxaad arkaysa sida loo baahiyey
hadaladii cadhada ka dhashay ee oday-dhaqameedyada qaar
ka yimid. Kolka kuwa sida degan uga hadlay ee isla
reerka ah aad ku arkayso meel meel qudha. Bal soo badha
oo labadaas hadal isu qiyaas sida loo kala fidiyey.
Haddaba inagoo dhammaan isku raacsan in arrintan foosha
xun aynu isku si u aragno, oo aynu ku ciil baxno
garsoorka oo la hor keeno cid kasta oo falkan lagu
xidhgiidhiyo, waxa inala gudboon inta baad histo socoto
inaynu samir iyo nabaddoonnimo aynu waxwalba ku dhowrno.
Yeynaan u jabin kuwa xum aanta sameeyey ee hadafkoodu
yahay khalkhal-gelinta nabadda aynu ku caano maalnay.
Ma nihin malaa'ig, xaakim iyo maxkuumba waxaynu nahay
aadmi, qalad iyo gefna waa ina daan weyne. Waxa aarintu
tahay gefka iyo qaladka sida loo saxo iyo in cadaaladdu
shaqayso, muwaaadinkuna helo garsoor uu ku kalsoon yahay
oo xaqiisa cidda u gefta looga soo jaro. Ma aha in
cidina sharciga ka weyntay, iyo in cidina sharciga
gacanteeda ku qaadato.
Waxaynu ku noolnahay mandaqad dagaal daashaday, xoog iyo
muruq baabiiyey. Waxaynu taas kaga badbaadnay waa
nabadda aynu shacbi iyo xukuumadba wada ilaalinay. Waa
dhacdooyinka nabad-diid ku kolba ay bar nabad ah ka
fuliyaan sida aynu dhammaan uga hawl galno. Waa samirka
iyo kalsoon ida dhibanayaashu ku qabaan nidaamka
dawladnimo ee dalkeena. Waa habka wadajir ee aynu
gurm adka dab-damiska ugu diro inagoo gacmaha is haysana.
Dariiqaas aynu guusha ku gaadhany yaan laga leexan.
Warbaahintu ha ogaato in falalka ka dhashay xumaanta ay
fidinayaan in haddaan ifka looga jarin, ay aakhiro
xisaabteeda la weydiin doono. Ha oga adaan ereyga qof
cadhaysan ka soo baxay ee ay buunbuuniyaan ee ay meel
walba gaadhsiiyaan in dambigeeda ayna cidi la wadaageen
. Alle ha laga cabsado oo wanaaga iyo samotaliska ha la
fidiyo. Ha laga dheeraado xumaan sheega iyo inta ka
ganacsata dilka iyo dhiiga aadmiga.
Yaan reeraha dhibaatadu gaadhay la sii shidin oon loo
horseedin inay dhib kale ay iyana cid aan dambi lahayn u
geestaan. Taais ma aha aargoosi. Waxa aargoosi ah iyada
oo la helo cidda dambiga geesat ay oo gacan bir ah lagu
qabto,lana mariyo xumaanta ay geysteen dheefteeda. Inta
la kicinaayo, waxa xaqooda ay ku heliyaan in la dejiyo,
oo ay if iyo aakhirba ay ku helayaan wanaag iyo abaal
marin. Sidoo kale ayey ku aargooysan doonaan cadaaladda
ooy ku ciil bixi markay arkaan ciddii ehelkooda sida
foosha xun u dishay oo inta la ugaadhsaday sharciga lala
tiigsaday.
Waxa haddaba inala gudboon inaynu dhammaan u kacno
ugaadhsiga dambiilayaasha si gaar ahna waa waajib u
saaran cidda ay ka soo jeedaan.Ma se aha mid yaraynaysa
waajibka guud ee bulshada saara n iyo xilka u gaarka ah
xukuumadda iyo laamaheeda amniga. Aan ku celiyo xilka
warbaahinta, culuma da iyo oday-dhaqanka, saaran ee ah
wanaag-farka, xumaan-reebka, nabad-doonka,
samir-qaadasha da, la-shaqaynta baadi-doonka mujrimiinta,
iyo taakulinta maadi iyo ruuxba, inta dhibtu soo gaadhay.
Waxa la sheegayaa in labada dhinacba ay jiraan dad ka
soo qaxay oo cabsiyi ka soo rartay guryahoo dii. Waxa
habboon in dadkaas loo gurmado oo loo fidiyo taakulin
iyo taageero maal, mood iyo ammaan ah. Maamulada labada
gobal ee Awdal iyo Gabiley si gaar ah ayey arrintan xil
uga saaran yahay. Waa inay wada shaqeeyaan ooy subax iyo
galabba ay kala war qaataan, ooy wadajir gurmad nabadeed
iyo taakulin kaleba ay u geestaan kolba meesha looga
baaho.
Aan mar kale idiin soo qaato Abwaan Gaariye iyo
xikmadiisa ma-guuraanka ah. Waa tilmaan cad oo
sif eynaysa aayo-xumada dhacdooyinka dagaal ee la
dhex-dhigo dadka wada dhashay ee abid aan kala maarmin,
kala fogaan, kala tegi karin. Waxuu idhi abwaanku:
Mar labaad ubadkeena |
sidii
Ey la guhaadshay |
in
ilkaha lagu qaado |
Unugtii shaleytoole |
isku
meesha u jeeday |
iminka yaa iska hor jeedshay |
|
|
Laba
oorya walaaliyo |
ilmaadeer is maquunsha |
lama
sheegin aduunkee |
marka
aan ugu liito |
mar
aan eeda sokeeyiyo |
ilmahayga ku waayo |
|
|
Mar
aan aayo la'aanta |
seedigay ugu aaro oo |
walaashay asay qaado |
mar
haday aqalkayga |
Haddii layga adkaadiyo |
hadaan raystey idhaahdaba |
|
|
Mar
lay oohin u tahay |
bal
maxaan istafiiday |
Afartii garjahoodba |
hadaan soo wada ooday |
xageen geela irmaaniyo |
markey beeshu haraado |
u
aroorinayaa |
|
Fadlan fariinta wanaagsan aynu fidino, nabadda aynu
taageerno, cadaaladda aynu ku kala baxno, ca dowga aynu
meel uga soo wada jeedno. Dalka cidina gaar uma laha,
waa dalkeenii waa mid aynu dha mmaan leenahay, cidna laga
xigin, cidna ayna marti ku ahayn. Inta yar ee kas gaabka
ah ee ina kala qaybinaysa yeynaa raacin. Soomaliland
waxa leh reer Soomaliland oo dhan, si siman , si isku
mid ah ayuu waajibka qaran inoo saaran yahay, si siman
oo isku mid ah ayeynu xuquuqna u leenahay.
Wadajir
iyo walaalnimo.
Axmed Xasan Carwo
La-taliyaha Madaxweynaha
Dhaqaalaha, Ganacsiga iyo Maalgashiga
samotalis@gmail.com
Pls Join me at my Facebook Page
Likegaree pagekan fadlan
http://www.facebook.com/pages/Ahmed-Arwo/246544372035127#!/pages/Ahmed-Arwo/246544372035127
|